Od piramid do street artu / Przekrojowy kurs z historii sztuki

edycja 2025/2026

Dopiero zaczynasz swoją przygodę ze sztuką? Pasjonuje Cię malarstwo i architektura, ale czujesz potrzebę usystematyzowania wiedzy? A może myślisz o zdawaniu historii sztuki na maturze? W każdym przypadku nasz kurs historii sztuki będzie odpowiednim wyborem. Podczas 45 wykładów poznasz najważniejsze zagadnienia, które na przestrzeni kilku tysiącleci kształtowały oblicze architektury, rzeźby, malarstwa i sztuk użytkowych.

Kurs składa się z trzech semestrów, co pozwala na syntetyczne, lecz dokładne omówienie najistotniejszych zjawisk w sztuce europejskiej i polskiej, oraz zarysowanie wybranych zagadnień w sztuce światowej. Pierwsza część zakończy się tematycznie na sztuce renesansu, druga wraz z końcem XIX wieku, a trzecia poświęcona będzie sztuce XX i XXI wieku.

Karnety na I semestr kursu będą dostępne w sprzedaży od 6 lutego 2025, od godz. 10.00. Serdecznie zapraszamy!

Termin: wtorki, godz. 18.00

Czas trwania: 80 minut (w tym czas na odpowiedzi na wybrane pytania uczestników)

Miejsce: wydarzenie online, platforma ClickMeeting

Zasady udziału: imienny karnet na jeden semestr w cenie 150 zł lub jednorazowe bilety wykładowe w cenie 15 zł dostępne on-line od godz. 10.00 we wtorek w tygodniu poprzedzającym wykład.

Dodatkowe informacje:

- Zarówno karnety jak i bilety można nabyć tylko on-line.

- Osoby posiadające karnet otrzymują link do wykładu trzykrotnie: tydzień wcześniej (poza pierwszym wykładem), w dniu wydarzenia oraz na 30 min przed rozpoczęciem wykładu.

- Osoby, które kupiły bilet na pojedynczy wykład, otrzymują link w chwili zakupu  (link znajduje się na bilecie przesłanym na wskazany przy zakupie adres).

- W przypadku pytań prosimy o zapoznanie się z zakładką , w tytule wiadomości prosimy podać nazwę kursu.

- Prosimy o zapoznanie się z Regulaminem.

HARMONOGRAM PIERWSZEGO SEMESTRU

18 lutego
Od czego zacząć? Krótki wstęp do historii sztuki / Przemysław Głowacki
Po jakie książki o sztuce warto sięgać? Czy Internet jest dobrym źródłem wiedzy o historii sztuki? Jak zwiedzać muzea i galerie? Zapraszamy na wykład wprowadzający w tematykę historii sztuki. Spotkanie dedykujemy zarówno tym, którzy od lat interesują się sztuką, jak i osobom, które dopiero rozpoczynają swoją artystyczną przygodę. Porozmawiamy o podstawowych pojęciach i zagadnieniach w historii sztuki tak, aby dalsze poznawanie jej dziejów było przystępne i wartościowe.

25 lutego
Sztuka pradziejowa i starożytnego Bliskiego Wschodu / Maciej Marciniak
Sztuka pradziejowa to przede wszystkim malarstwo i glify naskalne. Najbardziej znane są malowidła w jaskiniach w Lascaux czy Altamirze. Sztuka ta miała często charakter magiczny lub rytualny, czyli związany z wierzeniami i codziennym życiem. Z kolei sztuka starożytnego Bliskiego Wschodu obejmuje twórczość takich ludów, jak Sumerowie, Akadyjczycy czy Persowie. Na pierwszy plan wybijają się dzieła propagandowe, tj. posagi władców czy monumentalne pałace. W architekturze religijnej królują zaś ogromne zigguraty.

4 marca
Sztuka starożytnego Egiptu / dr Paulina Komar
Sztuka starożytnego Egiptu, rozwijająca się przez ponad trzy tysiąclecia, jest jednym z najbardziej fascynujących i rozpoznawalnych dziedzictw kulturowych świata. Na wykładzie poruszone zostaną zarówno problematyka konstrukcji piramid, jak i zagadnienia z zakresu rzeźby, reliefu i malarstwa. Nie zabraknie również aspektów związanych z egipską sztuka mumifikacji.

11 marca
Sztuka starożytnej Grecji / dr Paulina Komar
Sztuka starożytnej Grecji miała ogromny wpływ na kulturę zachodnią. Grecy zasłynęli jako twórcy doskonałych świątyń, naczyń czarno- i czerwonofigurowych, a także rzeźb, które przez wieki kopiowano, próbując doścignąć antyczny ideał. Sztuka grecka kładła nacisk na harmonię, proporcje i piękno, a jej wpływ na rozwój sztuki europejskiej trwa w zasadzie do dzisiaj.

18 marca
Sztuka starożytnego Rzymu / Maciej Marciniak
Sztuka rzymska, kształtowana przez wpływy greckie i etruskie, długa traktowana była jako wtórna. Z czasem zauważono, że to Rzymianom zawdzięczamy wprowadzenie np. realizmu. Dzięki swoim wynalazkom Rzymianie budowali monumentalne obiekty, takie jak akwedukty i amfiteatry. Rozwinęli także malarstwo, rzeźbę, mozaiki i sztukę użytkową. W czasach istnienia imperium sztuka służyła głównie propagandzie.

25 marca
Sztuka wczesnochrześcijańska. Sztuka bizantyjska / Maciej Marciniak
Początki sztuki tworzonej przez pierwszych chrześcijan były dość skromne. Prześladowania w pierwszych wiekach naszej ery zmusiły wyznawców nowej wiary do ukrywania się. Jednak z czasem, wraz ze wzrostem popularności chrześcijaństwa, rozwinęła się też sztuka, która mogła w końcu opuścić katakumby. Natomiast podział w sztuce między greckim Wschodem a łacińskim Zachodem był obecny w Cesarstwie Rzymskim od początku jego istnienia. We wschodniej części Cesarstwa silne tradycje greckie i bliskowschodnie w połączeniu z chrześcijaństwem dały początek sztuce, którą w późniejszych epokach zaczęto nazywać bizantyjską.

1 kwietnia
Sztuka islamu / dr Magdalena Pinker
Czym jest sztuka islamu i co wyróżnia dzieła powstałe w muzułmańskim kręgu kulturowym? Dlaczego tak ważna jest kaligrafia i ornamentyka? Wykład stanowi krótkie wprowadzenie do historii sztuki i architektury tworzonej na obszarach od Afryki Północnej po Azję Południową, od VII wieku po dziś dzień.

8 kwietnia
Sztuka wczesnego średniowiecza i renesans karoliński / Paweł Masłowski
Politycznemu przełomowi roku 800 i wskrzeszeniu uniwersalnej idei Cesarstwa towarzyszyła szeroka odnowa kulturowa nazywana renesansem karolińskim. Na wykładzie omówimy najbardziej interesujące zabytki architektury karolińskiej z kompleksem pałacowym w Akwizgranie na czele. Skupimy się także na obfitej produkcji karolińskich skryptoriów, które ocaliły dla nas dużą część klasycznej literatury łacińskiej, i którym zawdzięczamy najpopularniejsze kroje naszych dzisiejszych czcionek. Ramą czasową zamykającą wykład będą czasy ottońskie, wraz z ich architekturą sakralną i dworskim malarstwem książkowym.

15 kwietnia
Sztuka romańska / Rita Twardziak
Na wykładzie przyjrzymy się pierwszemu ogólnoeuropejskiemu stylowi w sztuce – romanizmowi, rozwijającemu się od X do XIII wieku. Omówimy architekturę, rzeźbę, rzemiosło i malarstwo, biorąc pod uwagę międzyregionalne cechy stylu, zapoznamy się z terminologią, ale przyjrzymy się też, w jaki sposób sztuka romańska rozwijała się w poszczególnych regionach.

22 kwietnia
Sztuka gotycka / Rita Twardziak
Podczas wykładu przyjrzymy się źródłom gotyku symbolicznie zapoczątkowanego konsekracją chóru katedry w St. Denis pod Paryżem. Wspólnie przyjrzymy się wzorcom romańskim gotyku, jego nowatorskości, zapoznamy się z niezbędną do analizy terminologią. Omówimy przede wszystkim architekturę francuską, zobaczymy, jakiej kluczowej zmianie uległa rzeźba, opowiemy o rodzajach malarstwa.

29 kwietnia
Sztuka późnego średniowiecza / Rita Twardziak
Podczas wykładu zapoznamy się ze sztuką późnego gotyku. Omówimy architekturę późnego średniowiecza we Francji, Niemczech i Anglii, podkreślając różnice pomiędzy tymi krajami. W rzeźbie i malarstwie wyróżnimy nurty sztuki gotyckiej, rozwijające się w kolejnych dekadach i nauczymy się odróżniać je od siebie. Przyjrzymy się też sztuce włoskiej, która stała się zapowiedzią nowego stylu w sztuce – renesansu.  

6 maja
Sztuka średniowieczna w Polsce / Rita Twardziak
Zobaczymy, jak tyle romański i gotycki rozwijały się w Polsce. Wyróżnimy formy szczególnie charakterystyczne dla naszego kraju, podkreślając różnice regionalne. Poszukamy odniesień do sztuki z innych krajów, omówimy kluczowe dzieła, w tym także zabytki znajdujące się w kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie.  

13 maja
Sztuka renesansu, cz. I – włoskie narodziny epoki / Magdalena Kucza-Kuczyńska
Na podstawie dzieł takich mistrzów jak Masaccio, Piero della Francesca czy Paolo Uccello zostaną omówione założenia i cechy malarstwa renesansowego, przywołane nowe prądy filozoficzne i traktat o malarstwie Albertiego. Patrząc zaś na architekturę Brunelleschiego i Albertiego, rzeźby Donatella i Verrocchia, opowiemy o powrocie do form klasycznych i renesansowej idei piękna. Całość wykładu będzie  wprowadzeniem do sztuki renesansu, z uwzględnieniem architektury, rzeźby i włoskiego malarstwa XV wieku.

20 maja
Sztuka renesansu, cz. II – renesans na północy Europy / Magdalena Kucza-Kuczyńska
Unikalny charakter renesansu na północy wynikał z połączenia tradycji średniowiecznych z nowymi ideami w sztuce, co zaowocowało niezwykłą różnorodnością i bogactwem artystycznym. W sztuce tej dużą rolę odgrywały moralizujące przesłania i bogactwo symboliki. W tym duchu, patrząc na twórczość takich artystów jak Jan van Eyck, Albrecht Dürer,  Hieronim Bosch czy Peter Bruegel, powiemy o ich najwybitniejszych dziełach, koncentrując się na szczegółowości, realizmie i symbolizmie. 

27 maja
Sztuka renesansu, cz. III – dojrzały renesans włoski i manieryzm / Magdalena Kucza-Kuczyńska
Twórczość takich artystów, jak Leonardo da Vinci, Michał Anioł i Rafael, wyznaczyła nowe standardy doskonałości artystycznej, które wpływały na kolejne pokolenia. Równolegle z artystami z Rzymu i Florencji, w Wenecji rozwijała się odrębna szkoła wenecka. Patrząc na dzieła Giorgionego i Tycjana przyjrzymy się wyjątkowemu podejściu do koloru i światła. W drugiej części wykładu spojrzymy na sztukę manieryzmu i artystów, takich jak Parmigianino czy El Greco, którzy, stosując wydłużone proporcje ciała, odchodzą od klasycznej harmonii na rzecz wyrafinowanej stylizacji, skomplikowanych kompozycji i emocjonalnego napięcia.

OSOBY WYKŁADAJĄCE

Przemysław Głowacki – historyk sztuki i edukator muzealny, który od lat zajmuje się popularyzacją wiedzy o sztuce. Wiele lat pracował w Muzeum Narodowym w Warszawie, gdzie pełnił obowiązki zastępcy kierownika Działu Edukacji. Jest nauczycielem oraz wykładowcą akademickim, prowadzi m.in. cykl wykładów w Zamku Królewskim w Warszawie oraz swoją stronę internetową poświęconą sztuce i wystawom www.artdone.pl.

dr Paulina Komar – absolwentka archeologii oraz dziennikarstwa i komunikacji społecznej na Uniwersytecie Warszawskim. Uczestniczyła w wykopaliskach w Peru, Sudanie, Czarnogórze, Gruzji, we Włoszech i na Cyprze. Jej zainteresowania badawcze obejmują handel, ekonomię i zagadnienia związane z konsumpcją wina w świecie starożytnym i bizantyjskim. Obecnie pracuje w Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW.

Magdalena Kucza-Kuczyńska – historyczka sztuki, edukatorka MNW, wykładowczyni na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych i w Wyższej Szkole Artystycznej, autorka tekstów z zakresu antropologii sztuki i arteterapii.

Maciej Marciniak – archeolog i edukator, obecnie doktorant na Uniwersytecie Warszawskim. Interesuje się sztuką starożytnego Rzymu, ikonografią, zagadnieniem zderzenia kultur i kultami imperium rzymskiego.

Paweł Masłowski – filolog klasyczny, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego, nauczyciel łaciny i wiedzy o kulturze, tłumacz literatury pięknej, od 2017 roku edukator w Muzeum Narodowym w Warszawie.

dr Magdalena Pinker – kuratorka Zbiorów Sztuki Orientalnej w MNW i adiunktka w Katedrze Arabistyki i Islamistyki Wydziału Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego. Kuratorka i współkuratorka wystaw poświęconych sztuce Azji. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się wokół zagadnień związanych ze sztuką i architekturą islamu oraz dekolonialnością w muzeach.

Rita Twardziak – historyczka sztuki, nauczycielka, doktorantka UW, związana od wielu lat jako edukatorka z Muzeum Narodowym w Warszawie. Bada sztukę średniowieczną, fascynuje się sztuką współczesną.

Koordynacja:  / Dział Edukacji