Od piramid do street artu / Przekrojowy kurs z historii sztuki

edycja 2024/2025

Dopiero zaczynasz swoją przygodę ze sztuką? Pasjonuje Cię malarstwo i architektura, ale czujesz potrzebę usystematyzowania wiedzy? A może myślisz o zdawaniu historii sztuki na maturze? W każdym przypadku nasz kurs historii sztuki będzie odpowiednim wyborem. Podczas 45 wykładów poznasz wszystkie najważniejsze tendencje, które na przestrzeni kilku tysiącleci kształtowały oblicze architektury, rzeźby, malarstwa i sztuk użytkowych.

Kurs składa się z trzech semestrów, pozwalając na dokładniejsze omówienie najistotniejszych zjawisk. Pierwsza część zakończyła się tematycznie na sztuce renesansu, druga wraz z końcem XIX wieku, a trzecia poświęcona będzie sztuce XX i XXI wieku. Trzeci semestr kursu rozpocznie się już 1 października 2024.

Termin: wtorki, godz.18.00

Czas trwania: 80 minut (w tym czas na odpowiedzi na wybrane pytania uczestników)

Miejsce: wydarzenie online, platforma ClickMeeting

Zasady udziału: imienny karnet na jeden semestr w cenie 150 zł lub jednorazowe bilety wykładowe w cenie 15 zł dostępne on-line od godz.10.00 w dniu wykładu.

Dodatkowe informacje:

• zarówno karnety jak i bilety można nabyć tylko on-line;

• posiadacze karnetów otrzymują link do wykładu trzykrotnie: tydzień wcześniej (poza pierwszym wykładem), w dniu wydarzenia oraz na 30 min przed rozpoczęciem wykładu;

• osoby które kupiły bilet na pojedynczy wykład otrzymują link w chwili zakupu (link należy przekopiować z biletu w formacie PDF przesłanego na wskazany przy zakupie adres);

• w przypadku pytań prosimy o zapoznanie się z zakładką , w tytule wiadomości proszę podać nazwę kursu;

• prosimy o zapoznanie się z Regulaminem.

HARMONOGRAM TRZECIEGO SEMESTRU

1 października 2024
Sztuka ok. 1900: nurty, style, osobowości / Karolina Zalewska
Przełom XIX i XX wieku to okres obfitujący na ziemiach polskich w różnorodne zjawiska artystyczne. Nadal tworzą epigoni akademizmu oraz dojrzali już twórcy realizmu. Wyczółkowski, Podkowiński i Pankiewicz mierzą się z przebrzmiałym już w Paryżu impresjonizmem. Ostatecznie jednak triumfuje Młoda Polska, która przez wszystkie przypadki i osobowości odmienia pojęcia symbolizmu, secesji i ekspresjonizmu.

8 października 2024
Sztuka 1. połowy XX wieku, cz. 1 / Magdalena Kucza-Kuczyńska
Wykład obejmuje wprowadzenie do sztuki nowoczesnej i charakterystykę jej różnych kierunków, tj. fowizm, ekspresjonizm, kubizm i futuryzm. Oprócz omówienia najważniejszych środków artystycznych spojrzymy, co łączyło, a co dzieliło poszczególne kierunki i ich twórców. Zastanowimy się, dlaczego futuryzm powstał we Włoszech, a ekspresjonizm w Niemczech i czym tak naprawdę jest kubizm. Będzie to również okazja do przyjrzenia się z bliska twórczości najwybitniejszych twórców tego okresu, takich jak Henri Matisse, Pablo Picasso, Umberto Boccioni czy Oskar Kokoschka.

15 października 2024
Sztuka 1. połowy XX wieku, cz. 2 / Magdalena Kucza-Kuczyńska
Wykład będzie poświęcony analizie wybranych kierunków sztuki nowoczesnej i przybliżeniu twórczości artystów, takich jak Wassily Kandinsky, Piet Mondrian, Marcel Duchamp, Kazimierz Malewicz, Salvador Dalí czy René Magritte. Patrząc na twórczość czołowych przedstawicieli tego okresu, zastanowimy się, dlaczego musiała powstać abstrakcja, czym był i jak wygląda dzisiaj Czarny kwadrat na białym tle, a także czym się różni konstruktywizm od neoplastycyzmu i co wspólnego ma dadaizm z surrealizmem.

22 października 2024
Sztuka polska 1. połowy XX wieku / Przemysław Głowacki
Na wykładzie skupimy się na okresie międzywojennym, który dla rozwoju polskiej sztuki był szczególnie ważny. Po odzyskaniu niepodległości doszły do głosu różne tendencje artystyczne i toczyła się dyskusja, jakie formy powinna przyjąć sztuka odrodzonego państwa. Poznamy najważniejsze ugrupowania oraz indywidualności tego czasu, od środowisk awangardowych po kierunki bardziej konserwatywne, mocniej nawiązujące do tradycji. 

5 listopada 2024

ZMIANA TERMINU: Wykład z 5 listopada jest przeniesiony na 9 listopada.
Architektura 1. połowy XX wieku / Piotr Kibort

Pierwsza połowa XX wieku w architekturze charakteryzuje się ożywionymi poszukiwaniami wiążącymi estetykę z technologią. Architektura staje się – wzorem poprzedniego stulecia – coraz bardziej zróżnicowana typologicznie. Architekci poszukują zadowalającej syntezy formy i funkcji, a nurty awangardowe rozwijają się obok konserwatywnych. Na wykładzie poznamy najciekawsze próby rozwiązań problemów stawianych przed architektami.

12 listopada 2024
Sztuka 2. połowy XX wieku, cz. 1 / Emilia Maryniak
Od końca lat 40. XX wieku centrum działań artystycznych przenosi się z Paryża do Nowego Jorku. Ta zmiana wpłynie nie tylko na rozwój ekspresjonizmu abstrakcyjnego (który jako informel pojawi się również w Europie), ale przede wszystkim wprowadzi nowe spojrzenie na granicę pomiędzy sztuką wysoką a kulturą masową. Najważniejszym tego wyrazem będzie sztuka pop artu nawiązująca do języka reklamy i konsumpcjonizmu. Jednocześnie artyści będą kontynuować zagadnienia sztuki geometrycznej, zwłaszcza poprzez zainteresowanie grą optyczną w sztuce w sztuce op artu oraz zagadnieniami sztuki figuratywnej, próbującej na nowo zinterpretować i zrozumieć człowieka. Jednak to minimal art z jego formalistycznym i prostym wyrazem najsilniej wpłynie na kolejne artystyczne zjawiska.

19 listopada 2024
Sztuka 2. połowy XX wieku, cz. 2 / Emilia Maryniak

Najbardziej rewolucyjnym i zmieniającym rozumienie sztuki zjawiskiem drugiej połowy XX wieku będzie upowszechnienie przez minimal art instalacji artystycznej oraz pojawienie się sztuki konceptualnej, której podstawą stanie się nie dzieło jako obiekt, ale dzieło jako proces. To przekaz idei oraz myśli stanowić będzie istotę tej sztuki, która wiąże się z wyjściem w przestrzeń codzienną i rozwojem happeningu. Zarówno rozwijający się wówczas land art, jak i eksperymenty z własnym ciałem (body art) na trwale przekształcą obszar sztuk wizualnych i wprowadzą nowy język, bez którego nie mielibyśmy dziś narzędzi, aby zrozumieć sztukę współczesną.

26 listopada 2024
Sztuka polska po 1945 roku / Przemysław Głowacki
Sztuka w Polsce po II wojnie światowej tylko przez krótki okres mogła bez przeszkód kontynuować swój rozwój. Szybko wprowadzona została doktryna socrealizmu, a sytuacja polityczna i narzucony komunizm również później w dużej mierze determinowały życie artystyczne. Wykład będzie stanowił syntezę najważniejszych tendencji, które zaistniały w sztuce polskich artystów i artystek do 1989 roku.

3 grudnia 2024
Architektura 2. połowy XX wieku / Piotr Kibort
Architektura drugiej połowy XX wieku charakteryzuje się upowszechnieniem nowoczesnych rozwiązań i stylu międzynarodowego. Wraz z triumfem ZSRR wiele krajów Europy Środkowo-Wschodniej przechodzi w połowie stulecia epizod socrealistyczny. W późniejszych dekadach pojawiają się propozycje architektury brutalistycznej, biomimetycznej oraz high-tech, zaś formalna nowoczesność zostaje podważona przez poszukiwania w nurcie tradycjonalizmu i postmodernizmu. Z końcem wieku następuje zainteresowanie modernizmem już jako klasyką koegzystującą z nowymi sposobami myślenia o architekturze.

10 grudnia 2024
W stronę przestrzeni – o rzeźbie i nowych mediach w sztuce współczesnej / Rita Twardziak
Podczas wykładu przyjrzymy się twórczości najbardziej rozpoznawalnych rzeźbiarzy XX i XXI wieku, wśród nich nie zabraknie Alexandra Caldera, Henry'ego Moore'a, Constantina Brâncușiego. Wspólnie prześledzimy także, jakim zmianom ulegało rozumienie pojęcia rzeźby i jakie nowe media związane są ze sztuką przestrzenną we współczesności. Zastanowimy się również nad funkcjami pełnionymi przez rzeźbę, stawianymi przed nią zadaniami, kierunkami, z którymi można ją wiązać, zadamy także pytanie o jej przyszłość.

17 grudnia 2024
Negatywy i piksele. Najważniejsze zjawiska w historii fotografii XX i XXI wieku / dr Weronika Kobylińska
Wykład poświęcony będzie kluczowym nurtom i zjawiskom, które ukształtowały fotograficzną kulturę wizualną w ciągu ostatnich 200 lat. Czym charakteryzowały się piktorializm i nowa rzeczowość, a przede wszystkim – czy niektóre z tych założeń estetycznych funkcjonują w fotografii do dziś? Czym różni się fotografia reportażowa od fotografii ulicznej i dlaczego zapis ulotnych chwil znalazł jednak swoje miejsce w kanonie sztuki? Zastanowimy się również nad tym, jaki wpływ na fotografię miał konceptualizm. Wykład będzie ilustrowany pracami czołowych fotografów i fotografek epoki, takich jak Diane Arbus, Henri Cartier-Bresson, Man Ray, Cindy Sherman czy Alfred Stieglitz. Krótko przybliżymy też eksperymentalne środki formalne wykorzystywane przez artystów i artystki, z uwzględnieniem ich metod działania w ciemni. Podsumowaniu spotkania będzie towarzyszyła krótka refleksja na temat postfotografii w dobie dominacji technologii cyfrowej.

7 stycznia 2025
Era designu, czyli jak zmieniał się design w XX wieku? / Katarzyna Andrzejczyk-Briks
Wykład będzie opowieścią o tym, jak design stał się dziedziną autonomiczną i jak zmieniał się na przestrzeni XX wieku, od „sztuki zastosowanej do przemysłu”, poprzez narodziny wzornictwa przemysłowego, do designu kontestującego przeszłość u schyłku XX wieku. Historia designu pokazana będzie w kontekście zmian gospodarczych, politycznych, społecznych i kulturowych, w oparciu o wybrane przykłady i działania jego twórców.

14 stycznia 2025
Początki historii wideo / dr Marika Kuźmicz
Pojawienie się cyfrowego obrazu wytwarzanego dzięki przenośnym kamerom wideo zrewolucjonizowało sztukę w połowie lat 60. XX wieku. Dziś nie uświadamiamy sobie w pełni rangi tego wydarzenia, choć niemal wszyscy korzystamy ze zjawiska transmisji dźwięku i obrazu, używając naszych smartfonów czy laptopów. Wówczas jednak była to rewolucja. Wykład przybliża wybrane wątki początków historii wideo w Europie i w Stanach Zjednoczonych, ze szczególnym uwzględnieniem roli artystek.

21 stycznia 2025
Sztuka po 1989 roku / Emilia Maryniak
Sztuka lat 90. to zarówno czas kontynuacji postmodernistycznych rozważań na temat płynności znaczeń i niemożności poznania, jak i czas artystycznych postaw angażujących się w kwestie polityczne i społeczne. To otwarte wyrażanie opinii i podejmowanie przez sztukę tematów trudnych i w trudny sposób. Choć sytuacja polityczna w Polsce po 1989 roku nie od razu dawała możliwość wejścia w ten międzynarodowy nurt, bardzo szybko pojawiły się głosy komentujące nową rzeczywistość. Najważniejszym zjawiskiem stały się poszukiwania artystów związanych ze sztuką krytyczną, ale też późniejsze inicjatywy twórców sztuki ulicznej, performansu. Pytanie o rolę i cel artystycznych działań pozostało otwarte, utrzymując podział pomiędzy indywidualistycznym, wewnętrznym światem rozważań artysty a podejmowaniem przez niego roli zaangażowanego aktywisty.

28 stycznia 2025
Sztuka najnowsza / Marcin Matuszewski
Częstymi komentarzami do wystaw sztuki powstającej aktualnie są: moje dziecko by to namalowało! Czy to jest jeszcze sztuka? Podczas wykładu poznamy wybrane dzieła i działania artystyczne z ostatnich lat i spróbujemy rozprawić się z niesprawiedliwymi obiegowymi opiniami na temat sztuki współczesnej. Zastanowimy się, skąd się biorą i dlaczego są tak popularne? Przyjrzymy się m.in. działaniom site specific – jak mogą komentować przestrzeń, w której się znajdują, jak odnoszą się do przeszłości i ją reinterpretują. Nie zabraknie najważniejszych nazwisk i dzieł, które zrewolucjonizowały w ostatnich latach dyskusję o sztuce.

OSOBY WYKŁADAJĄCE

Karolina Zalewska – historyczka sztuki, edukatorka MNW, prowadzi firmę specjalizującą się w kwerendach archiwalnych i opracowaniach dokumentacji zabytków na potrzeby prac konserwatorskich, projektów architektonicznych i muzealnych.

Magdalena Kucza-Kuczyńska – historyczka sztuki, edukatorka MNW, wykładowczyni na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych i w Wyższej Szkole Artystycznej, autorka tekstów z zakresu antropologii sztuki i arteterapii.

Przemysław Głowacki – historyk sztuki i edukator muzealny, który od lat zajmuje się popularyzacją wiedzy o sztuce. Wiele lat pracował w Muzeum Narodowym w Warszawie, gdzie pełnił obowiązki zastępcy kierownika Działu Edukacji. Jest nauczycielem oraz wykładowcą akademickim, prowadzi m.in. cykl wykładów w Zamku Królewskim w Warszawie oraz swoją stronę internetową poświęconą sztuce i wystawom www.artdone.pl.

Piotr Kibort – historyk sztuki, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego. W Muzeum Narodowym w Warszawie pracuje jako kustosz w Gabinecie Rycin i Rysunków, gdzie opiekuje się zbiorem rysunków architektonicznych powstałych od XVIII do XX wieku.

Emilia Maryniak – artystka sztuk wizualnych i historyczka sztuki, absolwentka Chelsea College of Arts w Londynie oraz Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego. Interesuje się współczesną metodologią historii sztuki oraz wpływami nauki i filozofii na sztukę XX i XXI wieku.

Rita Twardziak –  historyczka sztuki, nauczycielka, doktorantka UW, związana od wielu lat jako edukatorka z Muzeum Narodowym w Warszawie. Bada sztukę średniowieczną, fascynuje się sztuką współczesną.

dr Weronika Kobylińska – historyczka sztuki, adiunktka w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi (PWSFTviT) i prezeska Fundacji Archeologia Fotografii. Wykładała w Instytucie Historii Sztuki UW (2019–2021), gdzie była kierowniczką studiów niestacjonarnych. Stypendystka m.in. Fundacji na rzecz Nauki Polskiej oraz MKiDN. Koordynatorka polskiego oddziału międzynarodowej sieci badawczej Ars Graphica.

Katarzyna Andrzejczyk-Briks – historyczka sztuki, kuratorka i wykładowczyni historii sztuki i designu w School of Form, Uniwersytetu SWPS w Warszawie, Collegium da Vinci w Poznaniu oraz WSB Merito w Szczecinie. Ekspertka zajmująca się analizą trendów i sygnałów zmian. Współpracuje z zespołem konsultingu Concordii Design w Poznaniu. Wiedzę o zmianach wykorzystuje w pracy z projektantami i firmami do tworzenia nowych produktów, usług i doświadczeń odpowiadających na zmieniające się potrzeby i wartości użytkowników. Trenerka i współtwórczyni programu Dostępny Design popularyzującego wiedzę o uniwersalnym designie i dostępności.

dr Marika Kuźmicz – historyczka sztuki. Założycielka Fundacji Arton (2011), organizacji non-profit zajmującej się badaniem sztuki lat 60. i 70. Badawczo zajmuje się w szczególności sztuką nowych mediów. Dziekana Wydziału Badań Artystycznych i Studiów Kuratorskich ASP w Warszawie. Główna researcherka Muzeum Susch założonego przez Grażynę Kulczyk, gdzie zajmuje się badaniem sztuki artystek z Europy Środkowej i Wschodniej, oraz kuratorka w tej instytucji.

Marcin Matuszewski – edukator, pracownik działu edukacji MNW, specjalista do spraw dostępności dla osób o szczególnych potrzebach. Od wielu lat blisko współpracuje z działami edukacji Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki i Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Orędownik uważności w doświadczaniu zarówno kultury, jak i natury, zwolennik wielozmysłowego odbierania świata, warszawski przewodnik miejski, działkowiec.

Koordynacja:  / Dział Edukacji