Bronisław Krystall. Testament / 18 listopada 2015 – 6 marca 2016
PROGRAM WYDARZEŃ TOWARZYSZĄCYCH WYSTAWIE
Rien que la beauté (Tylko piękno) brzmiała dewiza, jaką wyznawał przez całe życie Bronisław Krystall, historyk sztuki, kolekcjoner, hojny donator, humanista i społecznik. W 1938 roku odpowiedział na apel dyrekcji Muzeum Narodowego w Warszawie i przekazał w darze część swojej bogatej kolekcji. Dzięki niemu zbiory Muzeum Narodowego wzbogaciły się o liczne dzieła sztuki – obrazy Józefa Chełmońskiego, Władysława Czachórskiego, Wojciecha i Juliusza Kossaków, Leona Wyczółkowskiego, Jacka Malczewskiego i Józefa Brandta. Bronisław Krystall nie poprzestał na tym darze. Po wojnie nadal obdarowywał różne instytucje kultury, a w 1982 roku spisał testament, w którym ustanowił Muzeum Narodowe w Warszawie swoim jedynym sukcesorem.
Program towarzyszący wystawie ma na celu prezentację bogatej kolekcji Bronisława Krystalla. Zobaczymy dzieła mistrzów malarstwa, zbiory rzeźby, grafiki, ceramiki, a nawet rzeczy osobiste donatora. Wystawa będzie również pretekstem do wnikliwego omówienia twórczości autorów tych dzieł i losów kolekcji artystycznych w burzliwym XX wieku.
Muzeum Narodowe w Warszawie zaprasza gości na tradycyjne oprowadzanie kuratorskie, jak również na wykłady czwartkowe i tematyczne spotkania na wystawie. Dla dzieci i dorosłych zorganizowane będą spotkania muzyczne i warsztaty plastyczne. Specjalnie dla dzieci oraz opiekunów zaplanowano warsztaty familijne, inspirowane losami dzieł sztuki podczas II wojny światowej. Dla grup z przedszkoli i szkół przygotowano lekcje muzealne połączone z ćwiczeniami plastycznymi. Podczas trwania wystawy będzie można uczestniczyć w trzech spacerach miejskich tropem Bronisława Krystalla.
Niektóre wydarzenia będą tłumaczone na język migowy (PJM), dla osób z dysfunkcją wzroku przygotowano specjalne warsztaty z wykorzystaniem rekwizytów dotykowych, audiodeskrypcji, tyflografik oraz muzyki. Grupy osób z niepełnosprawnościami i/lub zagrożone wykluczeniem społecznym mogą bezpłatnie skorzystać z zajęć na wystawie w dogodnym terminie.
Bezpłatne druki dla dzieci i dorosłych ułatwią interaktywne poznawanie ekspozycji. Wystawę będzie można zwiedzać z audioprzewodnikiem (w języku polskim i angielskim).
Muzeum zaprasza grupy zorganizowane na zwiedzanie wystawy z przewodnikiem (także w języku angielskim, niemieckim i francuskim).
22 listopada / niedziela / 18.15
24 stycznia / niedziela / 16.00
Spotkanie z Krzysztofem Załęskim i Katarzyną Mączewską, kuratorami wystawy „Bronisław Krystall. Testament”, którzy opowiedzą o życiu Bronisława Krystalla i dziejach jego kolekcji.
zbiórka w holu głównym / bilet wstępu do Muzeum / ok. 60 min / zapisy* od 9 listopada i od 11 stycznia
kino MUZ / wstęp wolny / liczba miejsc ograniczona / ok. 75 min / 18.00
7 stycznia Rien que la beauté, czyli życie pod znakiem sztuki – Bronisław Krystall: historyk sztuki, filozof, kolekcjoner i mecenas / Katarzyna Mączewska i Krzysztof Załęski
21 stycznia Jak opisać straty kultury żydowskiej Warszawy? / Eleonora Bergman, Żydowski Instytut Historyczny
28 stycznia W kręgu artystycznych zainteresowań Bronisława Krystalla – Grupa Rytm / Agata Wiśnioch
4 lutego Pomiędzy sztuką życia a sztuką śmierci. Krystall, Szymanowski i Stabat Mater / prof. dr hab. Wojciech Nowik, Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie
11 lutego Bronisław Krystall. Warszawski kolekcjoner i mecenas sztuki / Milena Woźniak-Koch
Rien que la beauté, czyli życie pod znakiem sztuki – Bronisław Krystall: historyk sztuki, filozof, kolekcjoner i mecenas / Katarzyna Mączewska i Krzysztof Załęski / wykład tłumaczony na polski język migowy
Przypomnimy postać Bronisława Krystalla (1887–1983) – historyka sztuki i doktora filozofii, związanego z życiem kulturalnym Warszawy, wytrawnego kolekcjonera dzieł sztuki, bibliofila i melomana. Zaczął zbierać rzeźby, ale szybko rozszerzył zainteresowania o prace malarzy polskich, a także ryciny, rysunki, ceramikę, szkło i liczne starodruki. Po tragicznych przeżyciach okresu II wojny Krystall odzyskał ocalałą częściowo kolekcję, złożoną wcześniej w zakonspirowanym depozycie w Muzeum. Aż do śmierci był wielkim przyjacielem MNW, co potwierdził niezwykłym darem – ustanowieniem tej instytucji swoim jedynym spadkobiercą.
Jak opisać straty kultury żydowskiej Warszawy? / Eleonora Bergman, Żydowski Instytut Historyczny
W Zagładzie zginęli niemal wszyscy Żydzi Warszawy, zginął także ich wieloletni dorobek materialny: kamienice, wyposażenie mieszkań, księgozbiory… Straty te wyszczególnione są w Raporcie o stratach wojennych Warszawy, opracowanym w 2004 roku przez zespół ekspertów na zlecenie prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy. Dopiero próba oszacowania tych strat uświadamia nam znaczenie obiektów zachowanych, także tych pochodzących z daru Bronisława Krystalla dla Muzeum Narodowego w Warszawie…
W kręgu artystycznych zainteresowań Bronisława Krystalla – Grupa Rytm / Agata Wiśnioch
W 1922 roku odbyła się w Zachęcie pierwsza wystawa Stowarzyszenia Artystów Polskich Rytm. Nieformalna grupa składała się z malarzy i rzeźbiarzy podążających za najnowszymi trendami sztuki światowej. Należeli do niej między innymi Wacław Borowski, Henryk Kuna, Tadeusz Pruszkowski, Roman Kramsztyk, Władysław Skoczylas, Stanisław Noakowski, Zofia Stryjeńska i Edward Wittig. Przez kolejne dziesięć lat sztuka Rytmu funkcjonowała jako oficjalna reprezentacja polskiej sztuki współczesnej. Bronisław Krystall utrzymywał bliskie kontakty z rytmistami. Kupował gotowe prace, zlecał także do wykonania dzieła według własnych pomysłów. W kolekcji Krystalla znalazły się dzieła Kuny, Stryjeńskiej i Noakowskiego, które możemy oglądać na wystawie.
Pomiędzy sztuką życia a sztuką śmierci. Krystall, Szymanowski i Stabat Mater / prof. dr hab. Wojciech Nowik, Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie
Bohaterami wykładu będą dwie ważne dla polskiej kultury postaci – Karol Szymanowski i Bronisław Krystall. Wielki kompozytor i jego mecenas to także dwie silne i różne osobowości. Ich spotkanie zaowocowało napisaniem przez Szymanowskiego utworu Stabat Mater, który zamówił u niego Krystall po tragicznej śmierci ukochanej żony. Jest on do dzisiaj wykonywany w salach koncertowych na całym świecie.
Bronisław Krystall. Warszawski kolekcjoner i mecenas sztuki / Milena Woźniak-Koch
Powstała w pierwszej połowie XX wieku w Warszawie kolekcja dr. Bronisława Krystalla stanowi unikalne świadectwo ważnego dla polskiego kolekcjonerstwa okresu. Zachowana w znacznym stopniu spuścizna doktora, w tym nie tylko kolekcja, ale również notatki zawierające m.in. rozważania Krystalla na temat istoty kolekcjonowania umożliwiają wgląd w naturę kolekcjonerstwa.
SPOTKANIA CZWARTKOWE NA WYSTAWIE
26 listopada
3, 10, 17 grudnia
14 stycznia
18, 25 lutego
czwartki / 19.30
zbiórka w holu głównym / bilet wstępu do Muzeum / ok. 70 min / obowiązują zapisy*
26 listopada
Mistrzowie przekazani w darze – kolekcja malarstwa darowana przez Bronisława Krystalla Muzeum Narodowemu w Warszawie / Karolina Zalewska
Nawiązując do ustnych rozmów niniejszym oświadczam, iż celem wzbogacenia zbiorów Muzeum Narodowego uskuteczniam na rzecz tegoż Muzeum następującą darowiznę… – tak brzmi pierwsze zdanie dokumentu z 1938 roku, wystawionego przez Bronisława Krystalla. Na jego mocy kolekcję muzeum wzbogaciły obrazy Józefa Chełmońskiego, Władysława Czachórskiego, Wojciecha i Juliusza Kossaków, Leona Wyczółkowskiego, Jacka Malczewskiego i Józefa Brandta. Spotkanie poświęcone będzie zbiorom malarskim zgromadzonym na wystawie.
3 grudnia
Życie zaklęte w przedmiotach. Wątki osobiste w kolekcji artystycznej Bronisława Krystalla / Katarzyna Mączewska i Krzysztof Załęski
W kolekcji Bronisława Krystalla możemy odnaleźć przedmioty, które opowiadają nam o życiu kolekcjonera. Krystall był mecenasem artystów, nierzadko proponując im tematy prac. Na przykład znajomość z profesorem Stanisławem Noakowskim zaowocowała powstaniem serii rysunków, których tematy inspirował sam Krystall. Na ceramice malowanej przez Wacława Wąsowicza również odnajdziemy ślad obecności doktora. Zapraszamy na wykład poświęcony wątkom osobistym w kolekcji naszego donatora.
10 grudnia Spotkanie odwołane z przyczyn niezależnych od Muzeum. Przepraszamy.
Sztuka bez granic / spotkanie muzyczne z Sergiuszem Pinkwartem
Bronisław Krystall był wielkim miłośnikiem muzyki. Łączyły go bliskie relacje z kompozytorami. Z jego inspiracji powstało jedno z największych arcydzieł polskiej muzyki – Stabat Mater Karola Szymanowskiego. W jaki sposób muzyka inspiruje mecenasa? Spotkanie poświęcone będzie wzajemnym relacjom kompozytorów, kolekcjonerów i artystów.
17 grudnia
Stanisław Noakowski / prof. dr hab. inż. arch. Robert Kunkel, Politechnika Warszawska
Bronisław Krystall był wielbicielem sztuki Stanisława Noakowskiego i objął mecenat nad jego twórczością. Sugestiom kolekcjonera zawdzięczamy m.in. podjęcie przez Noakowskiego tematu tzw. Bram Wolności, pomyślanych jako budowle memoratywne, upamiętniające powrót wojska polskiego po zwycięstwie nad bolszewikami w 1920 roku. Wykład będzie przypomnieniem sylwetki profesora Stanisława Noakowskiego.
14 stycznia
Wokół idei muzeum sztuki religijnej wszystkich religii europejskich. Bronisława Krystalla koncepcja stworzenia muzeum ekumenizmu / dr hab. Aleksandra Sulikowska
Spotkanie będzie dotyczyło koncepcji muzeum sztuki religijnej wszystkich religii europejskich, o której Bronisław Krystall wspominał w rozważaniach na temat swojego kolekcjonerstwa. Tę ideę da się dostrzec również w doborze dzieł, które znajdowały się w jego kolekcji, a które trafiły do zbiorów Muzeum Narodowego. Podczas spotkania na wystawie zostaną przedstawione najważniejsze z nich.
18 lutego
Dzieła Dunikowskiego, Kuny, Wittiga – niezrealizowany pomysł urządzenia pierwszego muzeum rzeźby w Warszawie / Joanna Torchała, Muzeum Rzeźby im. Xawerego Dunikowskiego
Popiersie kobiece dłuta Szymona Kratko, ucznia Xawerego Dunikowskiego, było pierwszym zakupem, dającym podwaliny przyszłej kolekcji Krystalla. W jej skład weszły dzieła wybitnych artystów: Dunikowskiego, Kuny, Wittiga prezentowane na wystawie. Bronisław Krystall starał się wyjść naprzeciw oczekiwaniom artystów i utworzyć w Warszawie pierwsze muzeum rzeźby, którego niestety, z różnych przyczyn nie udało się zorganizować. Było to w okresie, kiedy toczyła się walka artystów o uznanie rzeźby jako odrębnej dziedziny sztuki, co poskutkowało powołaniem w 1909 roku Towarzystwa Rzeźba.
25 lutego
Amor libri sensualis. O księgozbiorze Bronisława Krystalla i jego podziwie dla piękna książki / Paulina Miś
Bronisław Krystall zgromadził księgozbiór liczący, według samego kolekcjonera, nawet 6000 woluminów. Najpiękniejsze z nich miały posłużyć do utworzenia stałej ekspozycji prezentującej rozwój zdobnictwa książki. Podczas spotkania przybliżymy dzieje kolekcji, zaprezentujemy najcenniejsze starodruki oraz opowiemy o tym, jakie książki lubił zbierać Bronisław Krystall.
WARSZTAT DYSKUSYJNY DLA DOROSŁYCH
9 lutego / wtorek / 16.30
Bronisław Krystall – filantrop
Bronisław Krystall nie tylko zbierał cenne dzieła i wspierał swymi zamówieniami artystów, miał również wiele planów dotyczących powoływania instytucji kultury. Planował powołanie galerii rzeźby, muzeum książki czy uczelni przygotowującej przyszłych krytyków sztuki, którą nazwał Estetykum. A co dziś znaczy bycie filantropem? Czy osoby o mniej zasobnym portfelu mogą nimi zostać?
zbiórka w holu głównym / wstęp wolny / ok. 60 min
NIEDZIELNE OPROWADZANIA PO WYSTAWIE
niedziele / 12.00
W każdą niedziele o godz. 12.00 zapraszamy na oprowadzania po wystawie.
zbiórka w holu głównym / bilet wstępu do Muzeum / ok. 60 min
SPOTKANIE W RAMACH CYKLU „MAMY W MUZEUM”
3 i 17 grudnia / czwartki / 11.00
Testament konesera – kolekcja Bronisława Krystalla (wystawa czasowa) / Karolina Zalewska, historyk sztuki współpracujący z Muzeum Narodowym w Warszawie
Bronisław Krystall w testamencie zapisał swą kolekcję Muzeum Narodowemu w Warszawie. W jego zbiorach znajdowały się rzeźby, ryciny, rysunki, złotnictwo, ceramika, meble, tkaniny i cenne starodruki.
zbiórka w holu głównym / bilet wstępu do Muzeum / ok. 60 min
Zachęcamy do zapoznania się z programem całego cyklu.
10 stycznia / niedziela / 11.00 i 13.00
11.00
Obrazy dźwiękami malowane / muzyczne oprowadzania dla rodziców z dziećmi w wieku 3–5 lat
Czy melodia może ukrywać się na obrazie? Czy pomiędzy kolorami można znaleźć dźwięki? Podczas spotkania dla najmłodszych instrumenty muzyczne pomogą nam odnaleźć muzykę ukrytą w obrazach.
13.00
Muzyka zaklęta w obrazach / muzyczne oprowadzania dla rodziców z dziećmi w wieku 5–12 lat
Bronisław Krystall kochał muzykę, przyjaźnił się z muzykami, którym zlecał komponowanie utworów. W wielu dziełach sztuki z jego kolekcji, można odnaleźć wątki muzyczne. Podczas rodzinnego oprowadzania postaramy się znaleźć muzyczne inspiracje w dziełach Zofii Stryjeńskiej, Stanisława Noakowskiego i Henryka Kuny.
zbiórka w holu głównym / bilet warsztatowy / zapisy* od 28 grudnia / ok. 90 min
7 lutego / niedziela / 11.00 i 13.00
11.00
W walizce kolekcjonera / warsztaty dla rodzin z dziećmi w wieku 3–5 lat
Wielu z was lubi zbierać różne przedmioty: kapsle, znaczki, karty z piłkarzami. Niektórzy dorośli zbierają dzieła sztuki i tworzą artystyczne kolekcje. Podczas warsztatów dowiemy się, jak to jest być kolekcjonerem i stworzymy własną artystyczną kolekcję.
13.00
Łowcy skarbów / warsztaty dla rodzin z dziećmi w wieku 5–12 lat
Dzieła sztuki, które możemy dziś oglądać na wystawach zostały stworzone przez artystów, a później zakupione przez kolekcjonerów lub muzea. Czasem jednak ich spokojny żywot zakłócały wojny i kradzieże. Poznamy fascynujące dzieje obiektów z kolekcji Bronisława Krystalla, dowiemy się jak chronić dzieła sztuki przed zniszczeniem oraz w jaki sposób poszukuje się zaginionych eksponatów.
zbiórka w holu głównym / bilet warsztatowy / zapisy* od 25 stycznia / ok. 90 min
SPACERY DLA MŁODZIEŻY I DOROSŁYCH
12 grudnia / 16 stycznia / 21 lutego
soboty, niedziela / 13.00
udział bezpłatny / liczba miejsc ograniczona / zapisy* / ok. 120 min
12 grudnia / sobota / 13.00
Wizjoner sztuki – Bronisława Krystalla życie niecodzienne / Hanna Dzielińska
Dlaczego Bronisław Krystall zamówił muzyczny utwór żałobny, czym przyczynił się do powstania jednego z największych dzieł polskiej muzyki? Jak kończą się przyjaźnie z artystami? Na te i inne pytania poszukamy odpowiedzi podczas sobotniego spaceru po południowym Śródmieściu.
zbiórka na Placu Politechniki przed gmachem Politechniki Warszawskiej / zapisy* od 27 listopada
16 stycznia / sobota / 13.00
Kolekcjonerzy i filantropi – pasja zbierania w Warszawie przełomu wieków / Hanna Dzielińska
Gdzie najwięksi kolekcjonerzy znajdowali najcenniejsze okazy do swoich zbiorów? Jakie sztuczki stosowali zbieracze, by pozbyć się konkurencji podczas obiecujących aukcji? Co łączyło mafię z wystawami w kamienicy Baryczków? Na te pytania poszukamy odpowiedzi podczas sobotniego spaceru wzdłuż Traktu Królewskiego.
zbiórka na dziedzińcu głównym MNW / zapisy* od 28 grudnia
21 lutego / niedziela / 13.00
Flirt z Tanatosem: artyści i mecenasi na cmentarzu żydowskim – spacer po cmentarzu żydowskim przy ul. Okopowej / Hanna Dzielińska
W jaki sposób artyści wyznania mojżeszowego radzili sobie z religijnym zakazem przedstawiania ludzkich wizerunków? Czym naraził się ortodoksyjnym Żydom rzeźbiarz Abraham Ostrzega? Ile czasu trwałoby odszukanie grobów wszystkich wspieranych przez Bronisława Krystalla twórców? Na te pytania poszukamy odpowiedzi podczas niedzielnego spaceru po cmentarzu żydowskim.
zbiórka przy bramie cmentarza żydowskiego od ul. Okopowej 49/51 / panów prosimy o zabranie nakrycia głowy / zapisy* od 5 lutego / spotkanie tłumaczone na język migowy (PJM)
FINISAŻ WYSTAWY BRONISŁAW KRYSTALL. TESTAMENT
5 i 6 marca / sobota i niedziela
WARSZTATY DLA OSÓB Z DYSFUNKCJĄ WZROKU
3 marca / czwartek / 17.00
Spotkanie z wykorzystaniem audiodeskrypcji, muzyki i ćwiczeń dotykowych. Poznamy rzeźby Henryka Kuny i Xawerego Dunikowskiego, „usłyszymy” obraz Zofii Stryjeńskiej Koncert Beriota i poznamy niezwykłą historię powstania oratorium Stabat Mater Karola Szymanowskiego.
zbiórka w holu głównym / wstęp wolny / ok. 90 min
osoby potrzebujące pomocy w dotarciu do Muzeum prosimy o kontakt z Działem Edukacji MNW, tel. 22 621 10 31 wew. 227, [email protected]
SPOTKANIA I WYKŁADY DLA OSÓB Z DYSFUNKCJĄ SŁUCHU
tłumaczone na język migowy (PJM)
7 stycznia / czwartek / 18.00
Rien que la beauté, czyli życie pod znakiem sztuki – Bronisław Krystall: historyk sztuki, filozof, kolekcjoner i mecenas / wykład czwartkowy / Katarzyna Mączewska i Krzysztof Załęski
kino MUZ / wstęp wolny / liczba miejsc ograniczona / ok. 75 min
21 lutego / niedziela / 13.00
Flirt z Tanatosem: artyści i mecenasi na cmentarzu żydowskim / spacer po cmentarzu żydowskim przy ul. Okopowej
zbiórka przy bramie cmentarza żydowskiego od ul. Okopowej 49/51 / panów prosimy o zabranie nakrycia głowy / zapisy* od 5 lutego
Zapraszamy grupy przedszkolne i szkolne wszystkich poziomów nauczania na lekcje muzealne na wystawie „Bronisław Krystall. Testament”.
Tematy lekcji muzealnych:
W walizce kolekcjonera / lekcja dla przedszkoli i klas I–III szkół podstawowych
Podczas zajęć dowiemy się, co to znaczy być kolekcjonerem i jakie przedmioty można zbierać w muzeach. Zastanowimy się, czy zbiory muzeum mogą być przechowalnią dla wspomnień i sami poczujemy się jak artyści pracujący na zlecenie mecenasa.
Łowcy skarbów / lekcja dla klas IV–VI szkół podstawowych i gimnazjów
Podczas lekcji staniemy się łowcami skarbów. Poszukując cennych przedmiotów z kolekcji Bronisława Krystalla, dowiemy się, skąd obrazy, rzeźby i meble biorą się w muzealnych kolekcjach. Zapoznamy się też z dziełami najważniejszych artystów XIX i XX wieku: Józefa Chełmońskiego, Zofii Stryjeńskiej, Jana Matejki i Wojciecha Kossaka.
Życie (nie tylko) pod znakiem sztuki / lekcja dla szkół ponadgimnazjalnych
Życie Bronisława Krystalla przypadło na doświadczony dwoma totalitaryzmami wiek XX. Podczas zajęć poznamy życiorys Bronisława Krystalla i dzieje najważniejszych obiektów z kolekcji na tle burzliwej historii jego epoki.
Na tropie Bronisława Krystalla
Muzeum może być jak wehikuł czasu. Podczas rodzinnego zwiedzania przeniesiemy się do Warszawy sprzed wieku i przyjrzymy się postaci kolekcjonera, który zbierał dzieła sztuki z myślą, abyśmy mogli je oglądać. Poznamy niezwykłe losy jego kolekcji i sami poczujemy się jak tropiciele skarbów.
bilet wstepu do Muzeum + opłata za przewodnika / zapisy*
Grupy zorganizowane oraz osoby indywidualne zapraszamy na zwiedzanie wystawy z przewodnikiem. Oprowadzamy w językach: polskim, angielskim, rosyjskim, francuskim, niemieckim i włoskim.
bilet wstepu do Muzeum + opłata za przewodnika / zapisy*
AUDIOPRZEWODNIKI I DRUKI EDUKACYJNE
W Punkcie Informacji MNW można bezpłatnie wypożyczyć audioprzewodniki z oprowadzaniem po wystawie (w języku polskim i angielskim). Przy wejściu na wystawę znajdą Państwo bezpłatne druki edukacyjne.
AUDIO GUIDES
Audio guides may be rented free of charge from the NMW information point. Audio tour is available in Polish and English. Educational leaflets (in Polish) are provided free of charge at the exhibition entrance.
*To register for a guided tour at exhibition in English, Russian, French, German and Italian please call: +48 22 621 10 31 ext. 246 or 22 629 50 60 – from Monday to Friday, from 9 a.m. to 3 p.m.
Szczegółowe informacje www.mnw.art.pl
Koordynator programu edukacyjnego: