Zbiory Biblioteki
Historia zbiorów
Historię zbiorów Biblioteki zapoczątkował zapis testamentowy Leopolda Méyeta z 1911 r., na mocy którego spadkodawca przekazał przyszłemu Muzeum Narodowemu księgozbiór z zakresu historii i teorii sztuki oraz muzealnictwa. Istniejąca biblioteczka podręczna po śmierci darczyńcy powiększyła się w 1915 r. o około 750 woluminów.
W 1916 r., po przeniesieniu Muzeum do większego lokalu przy ul. Podwale 15, została założona Biblioteka. W jej skład poza księgozbiorem wchodziły zbiory numizmatyczne, ryciny oraz materiały ikonograficzne, których główny trzon stanowiło Archiwum Ikonograficzne, utrzymywane wcześniej przez Kasę im. Mianowskiego.
Od momentu powstania do wybuchu II wojny światowej Biblioteka powiększała się systematycznie głównie dzięki darczyńcom. W latach 1917–1938 Dominik Witke-Jeżewski sukcesywnie przekazywał książki, albumy, inkunabuły, starodruki z XVI i XVII w., mapy, fotografie i ryciny. Spośród innych ofiarodawców należy wymienić: hr. Kazimierza Sobańskiego (zbiór monet i medali oraz biblioteczka numizmatyczna), Henryka, Jerzego i Fryderyka Politurów (kolekcja rycin, fotografii oraz książek), Wacława Koczorowskiego (zbiór rycin, numizmatów i książek), spadkobierców Józefa Brandta, Teodorę Męczkowską (kolekcja kalendarzyków), księdza Józefa Mrozowskiego (biblioteka z zakresu historii i historii sztuki), Marię Strzemboszową (ryciny, fotografie, reprodukcje, monety i medale oraz książki), gen. Tadeusza Bylewskiego (biblioteczka z zakresu zegarmistrzostwa), Karola Smólskiego (ryciny, reprodukcje, fotografie, wydawnictwa albumowe i biblioteka z zakresu historii kultury i sztuki) oraz Kazimierza Woźnickiego (pokaźny księgozbiór historyczny).
Jednym z najcenniejszych był dar Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, obejmujący starodruki i atlasy ze zbiorów Konstantego Tyszkiewicza z Łohojska. Natomiast kolekcję Mathiasa Bersohna Muzeum otrzymało od Zachęty w depozyt. Przed wybuchem wojny w Muzeum zostały zdeponowane księgozbiory Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości i Państwowych Zbiorów Sztuki, a już w czasie wojny – biblioteki Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych i Instytutu Propagandy Sztuki, które w ogromnej większości ocalały i pozostały w Muzeum.
Po zakończeniu wojny, w wyniku której biblioteka utraciła około jednej trzeciej swoich zasobów, przystąpiono do porządkowania księgozbioru. Ze zbiorów graficznych, ikonograficznych i numizmatycznych utworzono niezależne działy Muzeum. W bibliotece pozostały starodruki i kartografia, druki nowe (wydane po 1800 r.) i czasopisma. W latach powojennych decyzją władz zostały przekazane do Muzeum Narodowego w Warszawie księgozbiory podworskie, a także opuszczone na Ziemiach Zachodnich.
Dzięki zapisowi testamentowemu Bronisława Krystalla biblioteka odziedziczyła cenną kolekcję starodruków z XVI–XVIII w., albumy, książki z teorii i historii sztuki, przewodniki turystyczne. Wśród innych darów wymienić należy przede wszystkim książki z zakresu historii sztuki ofiarowane w 1946 r. przez Władysława Dąbrowskiego z myślą o uzupełnieniu strat wojennych Biblioteki, a także wielki (ponad 800 woluminów) zbiór katalogów aukcyjnych, podarowany w 2002 r. przez Barbarę Lewkowicz. W 2004 r. zbiory specjalne biblioteki powiększyły się o cenną kolekcję map, którą zgromadził gen. Stanisław Bóbr-Tylingo. Najnowsze nabytki to znakomita kolekcja ponad 300 publikacji, poświęconych głównie sztuce starożytnej i impresjonizmowi, podarowana przez Państwa Krystynę i Leszka Missalów z Montrealu (2009 r.), oraz bogaty zbiór zagranicznych katalogów aukcyjnych (354 wol.), ofiarowany przez Państwa Janinę i Tomasza Maczugów z Krakowa (2010 r.).
W skład księgozbioru weszły również wartościowe biblioteki zmarłych pracowników naukowych Muzeum: wieloletniego dyrektora Muzeum Narodowego w Warszawie prof. Stanisława Lorentza, Łucji Sobeckiej (sztuka Orientu), Tadeusza Dobrzenieckiego (sztuka średniowieczna), Ireny Jakimowicz (sztuka współczesna) i Hanny Jędrzejewskiej (konserwacja).
Równocześnie zbiory powiększano dzięki zakupom i wymianie międzybibliotecznej, która zaczęła się rozwijać w latach 30. ubiegłego stulecia, a obecnie jest najbardziej znaczącym źródłem nabytków.
Katalog zbiorów bibliotecznych MNW