Rozpoczęły się prace konserwatorskie nad XVI-wiecznym atlasem kartograficznym Speculum orbis terrae. Za rok dzieło będzie można podziwiać w Galerii Sztuki Dawnej oraz w wersji zdigitalizowanej online.

 

Opublikowany w 1593 roku w Antwerpii atlas zawiera 179 kart z 78 mapami opracowanymi przez znakomitych kartografów niderlandzkich Gerarda i Cornelisa de Jode. Wśród nich znalazły się m.in. mapy Polski z portretem Zygmunta Augusta, Prus, Pomorza Zachodniego, Śląska czy Księstwa Oświęcimskiego i Zatorskiego. Tekst wstępu oraz opisów na odwrociu map został starannie wydrukowany antykwą oraz uzupełniony o renesansowe inicjały i winiety. Zarówno mapy, frontispis, jak i większość ozdobników drukarskich zostały ręcznie pokolorowane najpewniej jeszcze w XVI lub na początku XVII wieku. Dzieło zachowało również złocenia brzegów kart z tłoczonym ornamentem oraz ozdobną, barwioną na wiśniowo oprawę.

 

Na świecie istnieje zaledwie 45 woluminów drugiego wydania Speculum orbis terrae, z czego dwa przechowywane są w polskich kolekcjach – jeden egzemplarz znajduje się w zbiorach w Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku, a drugi w Muzeum Narodowym w Warszawie, przy czym w woluminie włocławskim brakuje 42 map, a w warszawskim tylko 6. Już przez współczesnych kartografów atlas uznawany był za cenne źródło wiedzy i stawiany na równi z Theatrum orbis terrae Abrahama Orteliusa czy Atlas sive Cosmographicae mediatationis de fabrica mundi et fabricati figura... Gerarda Mercatora.

 

Po zakończeniu działań konserwatorskich dzieło zostanie zdigitalizowane, a następnie udostępnione publiczności w wersji cyfrowej.

 

Zachowanie unikatowego atlasu Speculum orbis terrae  – zadanie finansowane w ramach umowy nr 835/P-DUN/2019 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę