Nowa odsłona wystawy w Sali Stanisława Wyspiańskiego

W Galerii Sztuki XIX wieku prezentujemy nową odsłonę wystawy w Sali Stanisława Wyspiańskiego. Ta cyklicznie zmieniana ekspozycja jest wyjątkową okazją, by podziwiać kolejne dzieła młodopolskiego artysty.

Przez najbliższe miesiące w „szafirowej pracowni” pokazywane będą obrazy olejne, rysunki i pastele związane z paryskim okresem nauki Wyspiańskiego oraz projekty do witraży i polichromii. Artysta odwiedził Paryż po raz pierwszy w 1891 roku. Podczas pobytu w ówczesnej stolicy sztuki uczęszczał na zajęcia m.in. w słynnej Académie Colarossi. Zetknął się wówczas z nowoczesnymi prądami artystycznymi, z impresjonizmem, secesją i symbolizmem, syntetyzmem, a przede wszystkim sztuką kręgu Paula Gauguina i twórczością kręgu nabistów, co silnie zainspirowało go do eksperymentowania z różnymi technikami i stylami.

Pokaz otwiera olejny Autoportret namalowany w początkowym okresie pobytu Wyspiańskiego w Paryżu, zrealizowany jeszcze w duchu akademickiej konwencji, z atrybutami malarskimi – paletą i pędzlami. W Paryżu artysta zwiedzał muzea i galerie sztuki. Różnorodność i bogactwo artystyczne paryskich środowisk twórczych sprawiły, że Wyspiański interesował się nie tylko malarstwem, ale także literaturą i teatrem; znalazło to odzwierciedlenie w jego późniejszej pracy jako dramaturga. Wczesnym przykładem ilustrującym powiązania sztuk plastycznych i literatury w twórczości artysty jest Pochód Kory – Persefony i jej towarzyszy przed matką, Demeter/ Powrót wiosny. W Pejzażu podmiejskim z okolic Paryża można dostrzec zaś oddziaływanie dwóch nowoczesnych nurtów artystycznych, impresjonizmu i nabizmu. Pastel intryguje zarówno wrażeniowym rozproszeniem barw, jak i dekoracyjnie ujętą przestrzenią, której elementy obwiedzione są wyraźnym ciemniejszym konturem.

W nowej odsłonie wystawy prezentujemy niezwykle interesujące w dorobku artysty projekty wielkoskalowe, wykonane w technice pastelowej. Wybitne studium do witraża dla katedry rzymskokatolickiej we Lwowie Śluby króla Jana Kazimierza Wazy w katedrze lwowskiej w 1656 roku to Madonna z Dzieciątkiem, a Malwy to motyw do polichromii późnogotyckiego kościoła w Bieczu. Projekty te ukazują kunszt Wyspiańskiego, który swymi koncepcjami plastycznymi wpłynął na kształt polskiej sztuki sakralnej na przełomie XIX i XX wieku.

Unikatowymi dziełami prezentowanymi obecnie w Sali Stanisława Wyspiańskiego są ołówkowe studia kwiatów. Artysta zaczął notować wygląd roślin w szkicowniku zwanym Zielnikiem w związku z pracą nad projektem polichromii kościoła w Bieczu. Nowatorstwo pomysłu artysty polegało na uczynieniu rodzimych roślin przewodnim motywem dekoracji świątyni. W czasie wędrówek po okolicach Krakowa wnikliwie przyglądał się polnym kwiatom, szkicował je, a następnie poddawał stylizacji. Motywy z Zielnika przez lata służyły artyście jako wzornik motywów stosowanych w wystroju wnętrz, ilustracji, projektach tkanin i w metaloplastyce. Ze względu na wymogi konserwatorskie, wynikające z wrażliwości papierowego podłoża, szkice z Zielnika będą prezentowane rotacyjnie, w zestawach zmienianych co trzy miesiące.

__

fot. Bartosz Bajerski / Muzeum Narodowe w Warszawie