Józef Chełmoński / 27 września 2024 – 26 stycznia 2025
PROGRAM WYDARZEŃ TOWARZYSZĄCYCH WYSTAWIE
DOROŚLI i MŁODZIEŻ
OPROWADZANIA KURATORSKIE
6 października, 24 listopada 2024, 19 stycznia 2025 / niedziela / 18.15
Zwiedzanie wystawy z jej twórcami, Ewą Micke-Broniarek i Wojciechem Głowackim. Kuratorzy przybliżą założenia ekspozycji oraz opowiedzą o kluczowych dziełach i wątkach w twórczości Józefa Chełmońskiego.
zbiórka w Holu Głównym / bilety w cenie 40 zł i 25 zł dostępne w kasach i online od wtorku poprzedzającego wydarzenie / liczba miejsc ograniczona / ok. 80 min
OPROWADZANIA NIEDZIELNE
29 września; 6, 13, 20 i 27 października; 3, 10, 17 i 24 listopada; 1, 8, 15, 22 i 29 grudnia 2024; 5, 12 i 19 stycznia 2025 / niedziela / 11.00, 13.00 i 15.00
W każdą niedzielę zapraszamy na zwiedzanie z przewodniczkami i przewodnikami z Działu Edukacji. Wspólnie przemierzymy wystawę, poznając życiorys artysty, najważniejsze wątki występujące w jego twórczości oraz stosowane przez Chełmońskiego metody pracy.
zbiórka w Holu Głównym / bilety 40 zł i 25 zł dostępne w kasach i online od wtorku poprzedzającego wydarzenie / liczba miejsc ograniczona / przed oprowadzaniem prosimy o pobranie zestawów słuchawkowych w Informacji / ok. 80 min
SPOTKANIA TEMATYCZNE NA WYSTAWIE
26 października, 23 listopada 2024, 11 stycznia 2025 / sobota / 11.00
Rysunek to żelazo – szkicowniki Józefa Chełmońskiego / Małgorzata Heymer
Na kartach swoich szkicowników Chełmoński notował postaci, zwierzęta i krajobrazy, słowem, wszystkie interesujące go motywy. Wiele z nich umieszczał następnie na swoich obrazach. Spontaniczne, często wielokrotnie powtarzające ten sam motyw rysunki dają wyjątkową okazję wglądu w metody pracy Chełmońskiego. Ze względów konserwatorskich pokazywane na wystawie dzieła na papierze będą regularnie wymieniane. Każdej z odsłon towarzyszyć będzie oprowadzanie z Małgorzatą Heymer, kustoszką badającą rysunki Chełmońskiego w Gabinecie Rycin i Rysunków MNW.
zbiórka w Holu Głównym / bilety 40 zł i 25 zł dostępne w kasach i online od wtorku poprzedzającego wydarzenie / liczba miejsc ograniczona / przed oprowadzaniem prosimy o pobranie zestawów słuchawkowych w Informacji / ok. 80 min
SPOTKANIA WIELOZMYSŁOWE DLA SENIORÓW
19, 26 listopada / wtorek / 14.30
Świat przyrody Józefa Chełmońskiego / Marcin Matuszewski, Barbara Tichy
Józef Chełmoński był bardzo uważnym obserwatorem i dokumentalistą świata XIX-wiecznej przyrody. Jego imaginarium, pełne koni, ptaków, łąk i przepastnych lasów, do dziś zachwyca na płótnach, uznawanych do dziś za arcydzieła polskiej sztuki. Na obrazy Józefa Chełmońskiego spojrzymy jednak z nowej perspektywy – uruchamiając różne zmysły. Spróbujemy rozpoznać brzmi klangor żurawi i zapach leśnych wykrotów i mokradeł. Zastanowimy się jakie dźwięki otaczają karczmę pełną muzyki i tańca.
zbiórka w Holu Głównym / bilety 40 zł i 25 zł dostępne w kasach i online od wtorku poprzedzającego wydarzenie / liczba miejsc ograniczona / ok. 80 min
GUIDED TOURS IN ENGLISH
7th December / Saturday / 13.00
Join a tour with a guide from the Education Department. Let’s visit the exhibition together to discover its main topics and the most intriguing artworks.
meeting point in the Main Hall / tickets 40 zł and 25 zł available in the ticket office and online from Tuesday preceding the event / before the tour please collect a headset from the Information Desk / approx. 80 min
ЕКСКУРСІЇ З УКРАЇНСЬКИМ ПЕРЕКЛАДОМ
6 жовтня / неділя / 12.00
Запрошуємо на екскурсію виставкою, яку проведуть екскурсовод і перекладач з Відділу освіти НМВ. Разом оглянемо ключові твори на виставці й обговоримо найважливіші теми.
Зустріч в головному холі / кількість місць обмежена / тривалість 80 хв. / квитки по 20 зл. (10 зл. пільговий)
WYKŁADY CZWARTKOWE
3, 10, 17 października; 7, 14, 21 listopada; 5 i 12 grudnia / czwartek / 18.00
Kino MUZ – Gmach Główny MNW / wydarzenia transmitowane na Facebooku na profilu MNW / bezpłatne wejściówki dostępne w kasach i online od wtorku poprzedzającego wydarzenie / liczba miejsc ograniczona / ok. 75 min
3 października
Józef Chełmoński na paryskim rynku sztuki / Wojciech Głowacki
Chełmoński mieszkał i tworzył w Paryżu w latach 1876–1888. Żaden z polskich artystów działających w drugiej połowie XIX wieku nad Sekwaną nie cieszył się tam równie wysokim uznaniem. Sukces profesjonalny, towarzyski i komercyjny osiągnięty przez Chełmońskiego w Paryżu urósł do rangi mitu polskiej historii sztuki. Odchodząc od popularnych narracji, przyjrzymy się paryskiemu okresowi twórczości artysty, uwzględniając nieznane dotąd źródła archiwalne. Co Chełmoński malował we Francji, ile zarabiał, kto kupował jego obrazy? Wreszcie, dlaczego artysta wrócił do Polski?
10 października
Malarstwo Chełmońskiego w świetle badań technologicznych i prac konserwatorskich / Anna Lewandowska
Przygotowania do monograficznej wystawy Józefa Chełmońskiego stały się okazją do przeprowadzenia prac konserwatorskich i badań technologicznych wielu jego obrazów. Podczas wykładu dowiemy się więcej na temat wykonanych prac oraz zagadnień związanych z metodami pracy Chełmońskiego.
17 października
Czerń, biel i sepia – o zaginionych obrazach Józefa Chełmońskiego / Karolina Zalewska
W 2023 roku miłośników sztuki zelektryzowała wiadomość o odnalezieniu obrazu Józefa Chełmońskiego Wieczór letni z 1875 roku. Płótno ostatni raz publicznie eksponowane było pod koniec XIX wieku. Wystawione na aukcji zostało nabyte przez Muzeum Narodowe w Poznaniu. Tymczasem nadal nie są znane losy dziesiątek innych prac Chełmońskiego. Część z nich pozostaje w kolekcjach prywatnych – polskich i zagranicznych. Ponad pięćdziesiąt zarejestrowanych zostało w bazie strat wojennych MKiDN. Wśród nich znajduje się obraz Na cudzym pastwisku, dar Franciszka Goldberga-Górskiego dla Muzeum Narodowego w Warszawie.
7 listopada
Józef Chełmoński jedzie do Ukrainy / Anna Łazar
Swoją karierę malarz budował nie tylko w Warszawie, ale także na arenie międzynarodowej – w Monachium i w Paryżu. W Europie Zachodniej popularność zdobył m.in. dzięki oryginalności podejmowanej tematyki, w tym obecnych wątków ukraińskich. Zastanówmy się jednak, na ile niewidoczna, czy też niedostępna była dla Chełmońskiego Ukraina wykraczająca poza malowniczy krajobraz? Na ile artysta posługiwał się pewnym wyrosłym z tradycji polskiego romantyzmu konstruktem kulturowym, który budowany był w oparciu o potrzebę kompensacji sytuacji politycznej i klęsk powstań, nie zaś w odniesieniu do Ukrainy z jej aspiracjami kulturowymi i politycznymi. Analizując XIX-wieczny mit „kresów”, zastanowimy się, co w tym czasie działo się w ukraińskim życiu artystycznym.
14 listopada
Ptasiarz wśród malarzy – awifauna w twórczości Józefa Chełmońskiego / Patrycja Żak-Tomanek
Józef Chełmoński był niezwykle czułym obserwatorem przyrody, szczególnie ornitofauny, którą chętnie uwieczniał na swoich dziełach. Kluczowym momentem w „ptasich” przedstawieniach Chełmońskiego był powrót do kraju w 1887 roku i późniejsze o dwa lata osiedlenie się w Kuklówce. Podczas wykładu pochylimy się nad ptasimi bohaterami jego obrazów. Poznamy ich zwyczaje, środowisko, w jakim żyją, oraz prześledzimy, jak zmieniło się ono od czasów artysty.
21 listopada
Chełmońskiego starcia z nowoczesnością / Joanna Sosnowska
Chełmoński rozpoczął swą karierę w momencie, kiedy w sztuce europejskiej następowały zmiany o fundamentalnym znaczeniu. Artysta zapewne je śledził, ale wprowadzał z umiarkowanym zapałem. Zdarzały się jednak w jego twórczości momenty dowodzące, że je widział i rozumiał, co znajdowało odbicie w twórczości.
12 grudnia
Józef Chełmoński i Warszawa / Ewa Micke-Broniarek
Opowieść o trudnych relacjach artysty z opiniotwórczym środowiskiem warszawskiej elity kulturalnej – krytyków, kolekcjonerów, instytucji promujących sztukę. Warszawa była miejscem, w którym Chełmoński się kształcił, debiutował jako malarz, osiągnął dojrzałość artystyczną, do którego wrócił po latach, otoczony sławą ugruntowaną sukcesami na paryskim rynku sztuki. Było to zarazem miasto, w którym niejednokrotnie doświadczył goryczy lekceważenia, odrzucenia, niezrozumienia formuły tematycznej i stylistycznej własnego malarstwa. Powszechne uznanie przyszło zbyt późno – w latach 90. XIX wieku Chełmoński odsunął się od świata i ludzi, niewiele wystawiał, pozostał obojętny na pochlebne oceny warszawskiej krytyki.
WIECZÓR W MUZEUM
8 listopada / piątek / 17.00–21.30
Pop-Chełmoński
Motywem przewodnim wieczoru uczynimy recykling i popkulturowe przekształcenia twórczości jednego z najbardziej rozpoznawalnych artystów polskich XIX wieku. Na wystawie czekać będą edukatorki, które odpowiedzą na nurtujące Was pytania i opowiedzą niecodzienne historie związane z dziełami Chełmońskiego prezentowanymi na wystawie. Wśród dźwięków muzyki inspirowanej światem natury, Hol Główny stanie się przestrzenią działań twórczych z Arkiem Pasożytem, artystą wizualnym, autorem „Manifestu Pasożytnictwa”. Wieczór zamkniemy dyskusją o inspiracjach i zabawami malarstwem Chełmońskiego w sztukach wizualnych i kulturze popularnej.
Hol Główny MNW i wystawa czasowa / udział w ramach biletu na wystawę / nie obowiązują wcześniejsze zapisy
SPACER PRZYRODNICZNY
5 i 6 października / sobota i niedziela / 6.00
Szelesty, jazgoty, chrzęszczenia i pomruki. Spacer w poszukiwaniu miejskiej przyrody / Stanisław Łubieński
Podczas nauki w Warszawie Józef Chełmoński często spacerował wzdłuż wiślanego brzegu w poszukiwaniu inspiracji. Niekiedy zdarzało mu się rozbijać obóz w dzikim miejscu i kilka dni mieszkał z dala od zgiełku XIX-wiecznego miasta. Wczesna jesień to doskonały czas na spacery. Temperatury są jeszcze przyjazne, liście przybierają fantastyczne kolory i każdy skrawek zieleni wygląda pięknie. Spodziewajmy się też naziemnych i nadrzewnych grzybów, a także przelotnych ptaków. Zapraszamy na spacer w poszukiwaniu miejskiej przyrody.
zbiórka przy Pawilonie Edukacyjnym „Kamień” (ul. Wybrzeże Puckie 1) / bezpłatne wejściówki dostępne w kasach i online od 1 października / liczba miejsc ograniczona / ok. 120 min
Udział w spacerze jest równoznaczny z akceptacją regulaminu.
SPACER MIEJSKI
12, 19 i 26 października / sobota / 16.00
Warszawa Chełmońskiego / Rita Twardziak
W życiu Chełmońskiego lata spędzone w Warszawie odegrały niebagatelne znaczenie. Tutaj rozpoczął swoją edukację pod okiem Wojciecha Gersona i zawiązał wieloletnie artystyczne przyjaźnie. Właśnie tu po raz pierwszy publicznie pokazywał swoje prace i wspólnie z Antonim Piotrowskim, Stanisławem Witkiewiczem i Adamem Chmielowskim wynajmował pracownię, w której powstały jego najbardziej znane obrazy. Podczas spaceru poszukamy miejsc związanych z artystą, zastanowimy się też, jak wyglądało miasto młodości Chełmońskiego.
zbiórka przy kościele Wizytek (Krakowskie Przedmieście 34) / bezpłatne wejściówki dostępne w kasach i online od wtorku poprzedzającego spotkanie / liczba miejsc ograniczona / ok. 120 min
Udział w spacerze jest równoznaczny z akceptacją regulaminu.
HOL GŁÓWNY / wydarzenie transmitowane na Facebooku na profilu MNW / bezpłatne wejściówki dostępne w kasach i online od 7 stycznia / liczba miejsc ograniczona / ok. 75 min
ROZMOWA KURATORSKA
16 stycznia / czwartek / 18.15
Rozmowa na temat Józefa Chełmońskiego w świetle realizowanego w ostatnich latach projektu badawczego poświęconego twórczości artysty. W spotkaniu wezmą udział kuratorzy wszystkich odsłon wystawy w Warszawie, Poznaniu i Krakowie: Ewa Micke-Broniarek i Wojciech Głowacki (MNW), Maria Gołąb (MNP) oraz Aleksandra Krypczyk-De Barra.
Hol Główny – Gmach Główny MNW / bezpłatne wejściówki dostępne w kasie i online od 14 stycznia / liczba miejsc ograniczona / wydarzenie transmitowane na Facebooku na profilu MNW / ok. 75 min
DZIECI, RODZINY
RODZINNE NIEDZIELE
13 października, 17 listopada, 1 grudnia 2024, 12 stycznia 2025 / niedziela / 10.15 i 12.15
zbiórka w Holu Głównym / bilety 20 zł (dziecko / opiekun) i 5 zł (każde kolejne dziecko) dostępne w kasach i online od wtorku poprzedzającego spotkanie / liczba miejsc ograniczona / ok. 80 min
13 października, 1 grudnia
Co w chaszczy piszczy
Co może przydać się podczas wyprawy przyrodniczej? Wygodne buty, plecak i termos z herbatą? A może kompas i atlas zwierząt? Podczas zajęć na wystawie Józefa Chełmońskiego odszukamy ukrytych na obrazach ptasich mieszkańców pól, łąk, nadrzecznych szuwarów i niedostępnych puszcz. Zastanowimy się, gdzie można dziś spotkać kuropatwy i dropie, po czym rozpoznać sójkę, jak rozróżnić klangor żurawi od tokowania głuszca.
17 listopada, 12 stycznia
Pędzel w dłoń i na koń!
Czy łatwo jest namalować galopującego konia? Na pewno nie, ale Józef Chełmoński robił to po mistrzowsku. Podczas zajęć poznamy tajniki warsztatu artysty, przyglądając się nie tylko obrazom, ale również rysunkom. Zastanowimy się, dlaczego na niektórych szkicach artysty konie mają po pięć, sześć, a nawet więcej nóg. Odpowiemy też na pytanie, gdzie Chełmoński wykonywał swoje dzieła – w plenerze czy w zaciszu pracowni.
ANIMACJE
13 października, 17 listopada, 1 grudnia / niedziela / 12.00–16.00
Najmłodszą publiczność zapraszamy na zajęcia artystyczne, na których wykonamy prace plastyczne inspirowane dziełami z wystawy. Animacje trwają w godzinach 12.00–16.00 i można dołączyć do nich w dowolnym momencie. Pracujemy w atmosferze swobody i niekrępowanej kreacji.
Hol Główny MNW / udział w animacjach w ramach biletu wstępu do MNW / nie obowiązują wcześniejsze zapisy
MAMA, TATA W MUZEUM
11 i 25 października / piątek / 11.00
Józef Chełmoński – malarz / Romualda Radwańska
Odczytywanie twórczości Józefa Chełmońskiego wyłącznie według patriotycznego klucza sprawiło, że wiele aspektów jego malarstwa nie było podejmowanych. Najnowsze badania wskazały inne ścieżki interpretacji jego obrazów. Podczas spotkania popatrzymy między innymi na Babie lato, Bociany, Żurawie, Studium do głuszca z trochę innej perspektywy, analizując je przede wszystkim jako zadania malarskie.
zbiórka w Holu Głównym w MNW / bilety w cenie 40 zł i 25 zł dostępne w kasie MNW i online od wtorku poprzedzającego spotkanie / liczba miejsc ograniczona / ok. 80 min
WYDARZENIA DOSTĘPNE
OPROWADZANIA W POLSKIM JĘZYKU MIGOWYM
19 października, 19 listopada / sobota / 16.00
Józef Chełmoński / Marek Lasecki
Podczas dwóch spotkań na wystawie zapoznamy się z najważniejszymi dziełami Józefa Chełmońskiego oraz kluczowymi wydarzeniami z biografii artysty. Pierwsze oprowadzanie dotyczyć będzie sposobów portretowania życia na wsi i fascynacji artysty końmi. Omówimy też edukację i początki kariery malarza oraz lata spędzone w Paryżu. Drugie spotkanie poświęcone zostanie wątkom przyrodniczym, a także religijności artysty.
zbiórka w Holu Głównym / bezpłatne wejściówki do pobrania w kasach i online od wtorku poprzedzającego wydarzenie / liczba miejsc ograniczona / ok. 80 min
OPROWADZANIA Z AUDIODSEKRYPCJĄ
19 października, 16 listopada / sobota / 11.00
wstęp bezpłatny / zapisy od wtorku poprzedzającego wydarzenie pod adresem: [email protected] / liczba miejsc ograniczona / ok. 80 min
19 października
Józef Chełmoński – życie i fascynacje
Podczas spotkania na wystawie poznamy twórczość jednego z najbardziej rozpoznawalnych polskich artystów. Porozmawiamy o jego fascynacji XIX-wieczną wsią i jej obyczajowością. Przez pryzmat biograficznych faktów przyjrzymy się wybranym obrazom, uznawanym za kluczowe dla zrozumienia twórczości Józefa Chełmońskiego.
16 listopada
Krajobrazy i nieoczywiste portrety
Odkryjemy tajemniczy świat przyrody uwieczniony na płótnach Józefa Chełmońskiego. Porozmawiamy o tym, jak zmiany klimatyczne przez sto lat zmieniły wiejski i leśny krajobraz. Poznamy wybrane obrazy pokazujące fascynujący świat dzikich ptaków i spróbujemy odkryć, dlaczego Chełmoński tak się nimi interesował.
OPROWADZANIE DLA OSÓB DOROSŁYCH W SPEKTRUM AUTYZMU
12 października / sobota / godz. 10.30
Józef Chełmoński – malarz natury
Zapraszamy na wystawę, na której prezentujemy obrazy Józefa Chełmońskiego. Podczas spotkania skupimy się na tematach przyrodniczych, malowanych przez artystę. Józef Chełmoński był doskonałym obserwatorem rzeczywistości, co zostało oddane na jego obrazach. Wspólnie przyjrzymy się wybranym dziełom i zastanowimy się, gdzie szukał inspiracji.
zbiórka w Holu Głównym / bezpłatne wejściówki dostępne od 8 października w kasach MNW i online / liczba miejsc ograniczona / ok. 60 min
SZKOŁY I KADRA PEDAGOGICZNA
WARSZTATY DLA NAUCZYCIELEK I NAUCZYCIELI
5 października / sobota / 11.00
Chełmoński na nowo
Malarstwo Józefa Chełmońskiego, uznawanego za czołowego polskiego realistę, jest nam pozornie dobrze znane. W podręcznikach możemy zobaczyć reprodukcje ikonicznych dzieł, takich jak: Bociany, Kuropatwy czy Babie lato. Obrazy te są równie chętnie przekształcane przez współczesną kulturę wizualną, chociażby w niedawnej animowanej ekranizacji Chłopów. Może jednak twórczość tego artysty możemy odczytać na nowo? Zapraszamy na warsztaty, w czasie których porozmawiamy o nieznanych aspektach malarstwa Chełmońskiego i zastanowimy się, czy podejmowane przez niego wątki mogą być nadal aktualne i atrakcyjne dla uczniów i uczennic.
zbiórka w Holu Głównym / bezpłatne wejściówki dostępne od 1 października w kasach i online / liczba miejsc ograniczona / ok. 120 min
ZAJĘCIA NA ZAMÓWIENIE
LEKCJE MUZEALNE
Młodzi przyrodnicy na tropie / przedszkola i klasy I–III szkoły podstawowej
Józef Chełmoński był bystrym i wnikliwym obserwatorem przyrody. Na swoich płótnach utrwalał m.in. konie w galopie, odlatujące żurawie czy niepozorne kuropatwy. Razem z malarzem wyruszymy na poszukiwania tych zwierzęcych bohaterów – wśród bujnych traw, w przepastnych lasach i na zimowych polach.
W plenerze z Józefem Chełmońskim / klasy IV–VIII szkoły podstawowej
Łąka z jej odgłosami, skoczne dźwięki oberka dolatujące z karczmy, a na niebie przylatujące na wiosnę bociany. Wiejska sceneria fascynowała Józefa Chełmońskiego, czego dał wyraz w swej sztuce. Czy współcześnie jesteśmy w stanie doświadczyć tego samego? Podczas naszej podróży będziemy towarzyszyć malarzowi w jego procesie twórczym, postaramy się spojrzeć jego oczami na otaczający nas świat. Czy to możliwe? Przekonajmy się.
Między rzeczywistością a konwencją. Malarstwo Józefa Chełmońskiego / szkoła ponadpodstawowa
Kiedy Józef Chełmoński publicznie pokazał Babie lato, krytycy skupili się na zagadnieniach wiernego odwzorowania przez twórcę otaczającego go świata. Czy rzeczywiście był to realizm? A może jednak własna jego wizja? W trakcie lekcji przyjrzymy się obrazom Chełmońskiego, poszukując w nich artystycznego kompromisu między realizmem a akademickimi zasadami, wynoszonymi z pracowni dziewiętnastowiecznych mistrzów.
OPROWADZANIA
Grupy i gości indywidualnych zapraszamy do zwiedzania wystawy z przewodniczkami i przewodnikami Działu Edukacji. Wspólnie przemierzymy wystawę, poznając najważniejsze wątki i kluczowe dzieła. Terminy i godziny oprowadzań dostosowujemy do potrzeb zamawiających. Oprócz klasycznej ścieżki zwiedzania można skorzystać również z oprowadzania relaksacyjnego, wzbogaconego o ćwiczenia z uważności i materiały sensoryczne.
Rezerwacja lekcji muzealnych i oprowadzań odbywa się od poniedziałku do piątku w godz. 8.30–16.00 pod nr tel. 22 621 10 31 wew. 246 lub 227.
AUDIOPRZEWODNIKI I DRUKI EDUKACYJNE
Podczas zwiedzania wystawy zachęcamy do korzystania z audioprzewodników w języku polskim i angielskim, oraz przewodnika w PJM i audiodeskrypcji.
Audioprzewodnik czytany przez Krystynę Czubównę i wzbogacony o fragmenty specjalnie skomponowanych w związku z wystawą utworów Agaty Zemli i Kataryny Grywul pozwala zagłębić się w świat sztuki i inspiracji Józefa Chełmońskiego. Z myślą o dzieciach przygotowaliśmy słuchowisko. Posłuchajcie, jak od czasów Józefa Chełmońskiego zmieniła się przyroda, jakie zwierzęta sportretował malarz, i jak patrzył na otaczający go krajobraz. Tekst napisał i przeczytał Adam Wajrak.
Nagrania są dostępne bezpłatnie na stronie www.mnw.art.pl/multimedia
Przed wejściem na wystawę można także pobrać druki edukacyjne dla dzieci i dorosłych, pomocne w aktywnym zwiedzaniu wystawy.
Koordynacja programu wydarzeń: Marcin Matuszewski, Marek Płuciniczak
Koordynacja programu dla szkół: Katarzyna Ampt, Agnieszka Chabera, Edyta Rubka-Kostyra