Muzealne Wtorki to cykl otwartych wykładów dla miłośników sztuki, który każdego tygodnia gromadzi w Kinie Muz Muzeum Narodowego liczne grono słuchaczy. W czasie narodowej kwarantanny zapewne wielu z naszych gości tęskni za tym popularnym programem. Dlatego zapraszamy do kontynuowania spotkań za pośrednictwem Internetu. W każdy wtorek o godzinie 13.00 na stronie Muzeum Narodowego w Warszawie, Facebooku oraz SoundCloud będą prezentowane kolejne wykłady w formie 20-30 minutowych podcastów. Tematy dotyczyć będą sztuki z różnych epok, stylów i kierunków, ważnych artystów i muzealnych arcydzieł. Każdy miłośnik sztuki znajdzie coś dla siebie. Emisję cyklu rozpoczynamy w Wielkim Tygodniu, tuż przed świętami Wielkiejnocy, stąd też na początek podejmiemy temat obrazowania Pasji i Zmartwychwstania w sztuce. Po wykładzie będzie można rozwiązać Quiz dotyczący podjętej tematyki. Sprawdźcie swoją pamięć!
MUZEALNE WTORKI ON-LINE / HARMONOGRAM
7 kwietnia / Barbara Tichy
Pasja i Zmartwychwstanie w dziełach z Galerii Sztuki Średniowiecznej
Triduum Paschalne, w którym mieści się przeżywanie Męki, Śmierci i Zmartwychwstania Chrystusa to najważniejsze celebracje całym roku liturgicznym. Nic dziwnego, że tematy z tym związane bardzo często pojawiają się w dziełach średniowiecznej sztuki sakralnej. Nie są to proste ilustracje tekstów ewangelicznych. Wizerunki te nawiązują do bogatej tradycji Kościoła i stają się nośnikiem katechezy dla tych, którzy te znaki potrafią odczytać.
Średniowiecze widziało w muzyce zachętę do rozpustnej zabawy, jak i znakomite narzędzie oddawania chwały Bogu. Ten ambiwalentny stosunek nie przeszkodził jednak wielu artystom, by okrasić swoje sakralne dzieła rozśpiewanymi anielskimi chórami. Z kolei XIX. wieczna moda na salonowe muzykowanie w gronie rodziny i przyjaciół sprawiła, że malarze chętnie portretowali modeli umieszczając w dalszych planach instrumenty muzyczne. W sztuce XX wieku termin awangarda możemy odnieść zarówno do sztuk plastycznych, jak i muzyki. W jaki sposób, w różnych epokach udało się artystom połączyć doznania wzrokowe i język dźwięków?
Kolekcja dla Muzeum – dar Franciszka Goldberg-Górskiego
Franciszek Goldberg Górski należał do cenionych specjalistów w zakresie stomatologii i chirurgii szczękowej. W czasie I wojny światowej zgłosił się jako ochotnik do wojska, gdzie pracował jako lekarz. Oprócz medycyny, pasjonował się literaturą, muzyka i sztuką. Znaczna część zgromadzonej przez niego kolekcji malarstwa polskiego przełomu XIX i XX wieku ofiarowana została do zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie.
Studium przedmiotu. Krzesło – najpospolitszy mebel
Wydaje się, że krzesło jest najpospolitszym meblem. To najbardziej banalny przedmiot, który istnieje od tysiącleci. Świadek wydarzeń codziennych, radosnych i dramatycznych. Kiedy jednak zadziałają wyobraźnia i wrażliwość artysty, mebel ten zyskuje zaskakującą wymowę.
Słynne cykle rysunkowe Artura Grottgera cieszą się popularnością od momentu ich powstawania. Czy tylko dlatego, że ich treść wtedy była aktualna? A może tę popularność możemy uzasadnić jedynie modą? Na podstawie cyklu Polonia zanalizujemy fenomen artystyczny tego artysty.
Wielu artystów marzyło o wspaniałej karierze w Paryżu. Dziewiętnastowieczna stolica sztuki przyciągała malarzy z całego świata. Dawała możliwość kontaktu z malarstwem dawnym, z odkryciami technologicznymi i najnowszymi trendami w ówczesnej sztuce. Józef Chełmoński spędził w Paryżu długie lata. Odniósł tam sukces. Dlaczego jednak zdecydował się na powrótdo Polski? Co spowodowało, że osiadł w niewielkim modrzewiowym dworku w Kuklówce?
Edward Okuń, to jeden z artystów okresu Młodej Polski. Kształcił się w znanych i cenionych ośrodkach sztuki końca XIX wieku. Przez ponad 20 lat mieszkał w Rzymie, ale regularnie brał udział w wystawach krajowych. Pozostał wierny swoim wyborom artystycznym, a jego ulubioną modelką była ukochana małżonka.
Obrazy i rzeźby wielokrotnie nawiązują do utworów literackich, nieczęsto jednak są ich wierną ilustracją. Skonfrontujemy teksty wielkich mistrzów pióra z dziełami z kolekcji MNW by przekonać się, co w wybranych utworach zafascynowało malarzy, i jaką polemikę pojęli z literackim pierwowzorem. Bylibyśmy jednak w błędzie sądząc, że zawsze to wyłącznie obraz żywił się słowem; zobaczymy także przypadek średniowiecznego retabulum, które urzekło XX-wiecznego poetę. Na ile sposobów namalować można Hamleta?
Z szafy naszych milusińskich.
Moda dziecięca w dawnych czasach
Jak wyglądały kiedyś stroje dziecięce, dlaczego na dawnych obrazach dzieci ubrane są jak właśni dziadkowie? Kiedy pojawiły się prawdziwe ubranka dla dzieci i dlaczego chłopcy kiedyś chodzili w sukienkach, a dziewczynki musiały pożyczać majtki od braci? Tym i wielu innym kwestiom dotyczącym dawnej garderoby naszych milusińskich będzie poświęcony wykład, nieprzypadkowo dzień po Międzynarodowym Dniu Dziecka.
Kandydatka na żonę szlachcica musiała spełniać określone kryteria związane pochodzeniem, wiekiem i posagiem. Uroda i cechy charakteru schodziły na dalszy plan. A jakimi walorami musiał odznaczać się przyszły małżonek? Czy jego wygląd, maniery i wiek miały znaczenie? Czy określenie „pan młody” adekwatnie opisywało staropolską obyczajowość?
Tymon Niesiołowski, który uchodził za zbuntowanego awangardzistę, po I wojnie światowej zaczął poszukiwać w swoich dziełach harmonii. Jego droga artystyczna, choć skomplikowana, ostatecznie doprowadziła go do wypracowania pełnej wdzięku i zmysłowego powabu formuły rysunku, dzięki któremu zyskał miano polskiego Matisse’a.
Tuż po wybuchu I wojny światowej, Tadeusz Makowski wyjechał do Bretanii na zaproszenie Władysława Ślewińskiego. Przez kilka miesięcy artyści pracowali razem i prowadzili, nieraz bardzo burzliwy, dialog o sztuce, który zaważył na twórczości obu malarzy.
Ambitny, pracowity i szalenie zdolny adept malarstwa, wykształcony w Dreźnie i Monachium, po powrocie z Paryża, gdzie zetknął się z twórczością Delaroche’a, osiadł w Warszawie. Reprezentant realizmu mieszczańskiego szybko stał się znanym portrecistą elit stolicy – przedstawicieli burżuazji i arystokracji. Zgodnie z duchem epoki tworzył także kompozycje historyczne, wśród których największy rozgłos przyniosła mu słynna Śmierć Barbary Radziwiłłówny.
„Zbrodnia to niesłychana...”. Dramatyczne historie i zagadki kryminalne w Muzeum Narodowym w Warszawie
Tajemnice, zagadki, zbrodnie, tragedie – to wątki często podejmowane przez artystów, zwłaszcza w XIX wieku. Malarzy inspirowały autentyczne wydarzenia z przeszłości, ale równie chętnie czerpali z literatury. Wyruszymy tropem budzących grozę, mrocznych historii utrwalonych m.in. na obrazach Jana Matejki, Józefa Simmlera czy Artura Grottgera, szukając tych, które mogłoby stać się kanwą filmu lub powieści sensacyjnej.
W młodopolskim malarstwie pejzaże Jana Stanisławskiego zajmują miejsce szczególne. Ich nastrojowy urok, aluzyjna metaforyczność i niezwykła biegłość malarskiego rzemiosła sprawiły, że artysta już za życia cieszył się zasłużoną popularnością. Wśród koneserów sztuki ten stan rzeczy trwa do dziś.
Damy polskiego meblarstwa. Projekty Teresy Kruszewskiej i Wandy Chomentowskiej dla dzieci i nie tylko
„Muszelka” a może „Tulipan”? Pod tymi nazwami kryją się urocze meble autorstwa polskich projektantek. Co trzeba zrobić, aby urodzie mebla towarzyszyła funkcjonalność, dowiemy się przyglądając się dziełom obu artystek. Czy meble te, które powstały w latach 60. XX wieku, są nadal atrakcyjne?
Gentelman jak malowany. Moda angielska w XVIII wieku
Choć wydaje, że wiek XVIII to tzw. wiek Francji, i dlatego, przynajmniej do czasów wielkiej rewolucji francuskiej, ludzie modni nosili pudrowane peruki i warte fortunę suknie, takie jak roba, to nie jest to do końca prawdą. W ostatniej ćwierci XVIII wieku groźną konkurentką dla mody francuskiej była bowiem moda angielska. Jej przykłady pokazują obrazy z kolekcji MNW. Zapraszamy do świata malowanych gentlemenów i ich ladies.
Jak wyglądała edukacja artystyczna w Warszawie w XIX i na początku XX wieku? Wpływały na nią ówczesne metody nauczania w Europie, wydarzenia polityczne oraz artyści, którzy uczyli malarstwa i rysunku. Ich zapał do zdobywania i dzielenia się wiedzą ukształtował oblicze polskiej sztuki. Do grona artystów związanych ze Szkołą Sztuk Pięknych należeli m. in. Józef Simmler, Wojciech Gerson, Konrad Krzyżanowski i Kazimierz Stabrowski.
Marcello Bacciarelli – Polak z wyboru
Marcello Bacciarelli (1731–1818) – rzymianin z urodzenia. Malarz dworu drezdeńskiego i wiedeńskiego, zjawił się (po raz drugi) w Warszawie wkrótce po objęciu tronu przez Stanisława Augusta Poniatowskiego. Szybko zdobył uznanie króla, który uczynił go swoją prawą ręką we wszystkich artystycznych poczynaniach. Między malarzem i władcą nawiązała się przyjaźń, a Polska stała się dla Włocha nie tylko miejscem pracy, ale i drugą ojczyzną.
Portrety słynnych aktorek XVIII i XIX wieku
Podziwiane na scenie, ale poza nią nie cieszące się szacunkiem – taki był los aktorek Teatru Narodowego za panowania króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Jednak z czasem opinia o artystkach występujących na scenie uległa wielkiej zmianie. Helena Modrzejewska, największa polska aktorka XIX wieku, miała status prawdziwej gwiazdy. Muza i przyjaciółka wielu artystów, żona arystokraty, była uwielbiana przez widzów nie tylko w Polsce, ale i w USA. Jakie zatem były losy słynnych aktorek XVIII i XIX wieku ukazanych na portretach z kolekcji MNW?
Kawa towarzyszy codziennie ludziom i wielu z nas nie wyobraża sobie poranka bez filiżanki tego czarnego naparu. Jan Sebastian Bach skomponował nawet „Kantatę o kawie”. Nie zawsze jednak w przeszłości był to tak popularny napój. Skąd się więc kawa wzięła i jakie rytuały towarzyszyły jej piciu? Jaką rolę odgrywała w przeszłości nie tylko w życiu codziennym, ale także w życiu religijnym i politycznym?
Sztuka norweska, a także islandzka, są w Polsce mało znane. A przecież istnieją związki między sztuką tych krajów, a polską, można odtworzyć siatkę kontaktów między artystami polskimi a nordyckimi, a nawet znaleźć wzajemne inspiracje w ich twórczości. W dodatku w zbiorach polskich muzeów znajdziemy obiekty reprezentujące sztukę kręgu nordyckiego. Przyglądając się kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie, poszukamy w niej inspiracji nordyckich w polskim malarstwie, a także obiektów pochodzących z dalekiej Północy.
Kulinaria w sztuce dawnej nie odgrywały zazwyczaj samodzielnej roli. Pojawiały się w scenach rodzajowych, martwych naturach, przedstawieniach historycznych i religijnych. Były elementem scenograficznym lub nośnikiem symbolicznych treści. We współczesnych działaniach artystycznych tak prozaiczna czynność, jak obieranie ziemniaków, trafiła pod dach galerii sztuki.
Artysta to buntownik – genialny, ale nierozumiany. Twórcy epoki romantyzmu pragnęli, by tak właśnie ich postrzegano. Piotr Michałowski – zamożny i wykształcony ziemianin, spełniający obywatelskie powinności – nie przystaje do takiego wizerunku artysty. Jego obrazy jednak – dynamiczne, ciemne, szkicowe, stanowią wyraz prawdziwej artystycznej wolności.
Uwaga szkło!
Białe albo bajecznie kolorowe, o najróżniejszych kształtach, dmuchane do formy bądź prasowane – polskie szkło – doceniane na całym świecie, zawsze było mocną stroną naszego wzornictwa. Podczas spotkania obejrzymy najpiękniejsze szklane dzieła z Galerii Wzornictwa Polskiego.
7 kwietnia / Barbara Tichy
14 kwietnia / Paweł Bień
21 kwietnia / Karolina Zalewska
28 kwietnia / Wioletta Cicha
5 maja / Monika Jabłońska
12 maja / Wioletta Cicha
19 maja / Wioletta Cicha
26 maja / Paweł Bień
2 czerwca / dr Magdalena Bialic
9 czerwca / Karolina Zalewska
16 czerwca / Paweł Bień
23 czerwca / Romualda Radwańska
30 czerwca / Paweł Bień
7 lipca / Wioletta Cicha
14 lipca / Paweł Bień
21 lipca / Romualda Radwańska
28 lipca / dr Magdalena Bialic
4 sierpnia / Ewa Krawczyk
11 sierpnia / Karolina Zalewska
18 sierpnia / Monika Miżołębska
25 sierpnia / Beata Staniszewska
8 września / Emiliana Konopka
15 września / Karolina Zalewska
22 września / Monika Miżołębska
29 września / Romualda Radwańska