Zakończenie projektu: „Konserwacja obrazu Bitwa pod Grunwaldem Jana Matejki (1878)”
I etap: Prace na podobraziu
W połowie czerwca 2010 roku wykonano szczegółowe badania, dzięki którym wstępnie określono stopień degradacji materiałów organicznych i stan mikrobiologiczny obrazu.
W dniach 6–13 lipca Bitwa pod Grunwaldem, po zaklejeniu lica bibułą zabezpieczającą, została zdjęta ze ściany i położona na specjalnie w tym celu zbudowanym drewnianym podeście. Następnie zdemontowano ramę i usunięto metalowy blejtram. W kolejnej fazie prac usunięto zespolone z oryginałem masą woskowo-żywiczną płótno dublujące, które wzmacniało obraz w latach 1948–2010. 22 listopada 2010 roku zainstalowano przenośne pochłaniacze par rozpuszczalników, co umożliwiło realizację następnego etapu prac. Po mechanicznym i chemicznym usunięciu resztek masy dublującej oraz zlikwidowaniu dawnych reperacji uszkodzeń płótna wykonano impregnację. W czasie dalszych prac zreperowano ponowne uszkodzenia mechaniczne płótna (rozdarcia i ubytki). W 2011 roku wykonano nowy dublaż przy zastosowaniu techniki wykorzystującej żywice syntetyczne (Beva-Film, Beva 371). Wybór ten podyktowany był m.in. większą niż w przypadku masy woskowo-żywicznej siłą klejenia, mniejszym ciężarem spoiwa łączącego oba płótna i jego dużo większą elastycznością
Obrócenie Bitwy pod Grunwaldem warstwą malarską do góry nastąpiło we wrześniu 2011 roku. W wyniku wypreparowania i wyrównania zniekształconych krawędzi obrazu powierzchnia płótna powiększyła się o 0,7 m2 (w wysokości o 4 cm, w szerokości o 3 cm). Pierwszy etap prac trwał 284 dni. W tym czasie konserwatorzy zużyli 2500 ostrzy skalpeli chirurgicznych oraz ok. 1501 różnych rozpuszczalników.
II etap: Prace na warstwie malarskiej
W październiku 2011 roku rozpoczął się drugi etap konserwacji, w czasie którego m.in. oczyszczono warstwę malarską. Przystępując do prac na licu, usunięto bibułkę japońską, zabezpieczającą i chroniącą je przed najdrobniejszymi wykruszeniami. Wykonano niezbędne badania fizykochemiczne identyfikujące spoiwa pierwotnie i wtórnie użyte w obrazie. Usunięto pochodzące z kilku wcześniejszych konserwacji wtórne werniksy, retusze oraz kity wypełniające ubytki warstwy malarskiej. Prace prowadzono dwutorowo: chemicznie — przy użyciu rozpuszczalników i mechanicznie — za pomocą skalpeli. Stare kity zastąpiono nowymi, wiernie naśladującymi fakturę warstwy malarskiej. Przed przystąpieniem do retuszu obraz zawerniksowano. Krosno obrazu wymieniono na nowe aluminiowe i samonaprężające, zapewniające obrazowi równomierny naciąg. Specjalny stelaż stanowi konstrukcję nośną zarówno obrazu, jak i ciężkiej drewnianej ramy. Konstrukcja i krosno zostały zaprojektowane przez Henryka Arendarskiego. 30 marca 2012 roku Bitwę pod Grunwaldem ponownie zainstalowano na specjalnej konstrukcji w ścianie Sali Matejkowskiej MNW. Końcowym etapem prac konserwatorskich było wykonanie nowych retuszy i ich zawerniksowanie.
To największe w zbiorach MNW dzieło konserwował zespół Pracowni Konserwacji Malarstwa na Płótnie: Dorota Pliś (kierownik pracowni), Katarzyna Jastrzębska, Barbara Kurzyk-Soudah, Anna Lewandowska, Piotr Lisowski, Małgorzata Pawłowska, Magdalena Wesołowska oraz konserwatorzy z zewnątrz: Barbara Drobińska-Sowula, Ksenia Zdzieszyńska-Demolin i Zofia Datko. Nadzór nad całością prac sprawowała Dorota Ignatowicz-Woźniakowska — Główny Konserwator MNW.
Po ukończonej konserwacji przystąpiono do oprawienia obrazu w nową ramę projektu Grzegorza Janczarskiego. Elementy szkieletowej konstrukcji wykonano w firmie Stanisława Marchewki „Marchewka”. Profile drewniane zostały zrobione w stolarni Muzeum Narodowego, pod kierownictwem Wiesława Anuszewskiego. Wszystkie złocenia i drobną sztukaterię ramy wykonał zespół pozłotników Pracowni Konserwacji Rzeźby i Malarstwa na Drewnie pod kierunkiem Agnieszki Czubak: Anna Bielecka, Piotr Grochowski i Ewa Lechowska. Pozostałe elementy dekoracyjne wykonał zespół Pracowni Konserwacji Sztuki Starożytnej i Rzeźby Kamiennej pod kierunkiem Zbigniewa Godziejewskiego: Andrzej Karolczak, Joanna Lis, Ewa Radziejowska-Parandowska. Środkowa część ramy została obita jedwabiem współgrającym z kolorystyką obrazu.
Konserwacja obrazu zakończyła się 8 sierpnia 2012 roku, konferencja prasowa z udziałem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdana Zdrojewskiego i Prezesa PKO Banku Polskiego Zbigniewa Jagiełły odbyła się wraz z publiczną prezentacją Bitwy pod Grunwaldem 19 września 2012 roku. Wygląd dzieła nie zmienił się w sposób zasadniczy, różnica jest subtelna, natomiast barwy odzyskały głębię, wyrazistość i intensywność. Najważniejszym jednak osiągnięciem jest przedłużeni życia obrazu. Środki finansowe na konserwację obrazu zapewniło MKiDN oraz PKO Bank Polski, który sfinansował także stworzenie nowej ramy Bitwy pod Grunwaldem.