Grzegorz Lalek – skrzypce

Kamila Guz – skrzypce

Jakub Kościukiewicz – wiolonczela barokowa, wiolonczela piccolo

Marcin Zalewski – lutnia, viola da gamba

Jakub Dmeński – klawesyn, kierownictwo artystyczne

Muzyczne Temperamenty. Sangwinik i Melancholik

Muzyczny afekt – to centralne pojęcie muzycznej estetyki epoki baroku. Afekt wyrażony w słowie znajduje swój odpowiednik i wzmocnienie w dźwiękach, które mu towarzyszą – słowo włada muzyką. Stąd od początku XVII rozwija się tzw. teoria afektów – zbiór skodyfikowanych i nazwanych figur muzycznych (figur retorycznych), które służą wyrażeniu i podkreśleniu afektu zawartego w tekście słownym. Wkrótce owe figury, jak również sposób myślenia o muzyce, jako swoistej mowie uczuć, usamodzielniają się i znajdują zastosowanie także w muzyce czysto instrumentalnej. Cała muzyka XVII i XVIII wieku przesycona jest silnym pierwiastkiem emocjonalnym, niekiedy sięgającym przeciwstawnych skrajności.

 

Wyraźne ślady tej estetyki znajdujemy w utworach kompozytorów niemieckich (Haendel, Telemann) i francuskich (Boismortier), które znajdują sie w programie dzisiejszego koncertu. Wszyscy trzej kompozytorzy należą do późnej, w zasadzie schyłkowej, fazy baroku. Operują całą bogatą, aczkolwiek mocno już skonwencjonalizowaną, paletą retorycznych figur prowadząc słuchacza przez barwny labirynt afektów.

 

Na szczególną uwagę zasługuje utwór Carla Philippe'a Emanuela Bacha (którego tytuł jest zarazem tytułem dzisiejszego koncertu zespołu Le Passioni dell'Anima). Carl Philipp jest kompozytorem, który swoją stylistyką otwiera juz nowy rozdział dziejów muzyki. W Sonacie Sanguineus et melancholicus sięga wszelako do koncepcji muzyki zakorzenionej głęboko w epoce minionej. Oto ilustruje muzycznie dialog dwu skrajnie różnych postaci – tytułowych sangwinika i melancholika. Kompozytor w przedmowie szczegółowo opisuje przebieg tej burzliwej rozmowy:

 

W pierwszej części i prawie do końca drugiej [Sangwinik i Melancholik] kłócą się i starają przeciągnąć drugiego na swoją stronę; aż na końcu drugiej części godzą się za sprawą tego, że Melancholik ustępuje i przyjmuje główne zdanie (muzyczny temat) drugiego. W ostatniej części pozostają zgodni; przy czym można zauważyć, że melancholik na początku uderza w ton całkiem wesoły i w jakimś stopniu flirtujący, ale jednocześnie przemieszany z czymś przytłumionym i trochę patetycznym; aby na końcu poddać się małemu napadowi smutku, który jednak od razu,(...), rozgoniony zostaje kilkoma żywymi triolami. Sangwinik, który uległość drugiego znajduje słuszną, podąża za nim wytrwale w tej ostatniej części, także we fragmentach trochę przytłumionych, i obaj utwierdzają swoją przyjaźń, naśladując siebie nawzajem we wszystkim, aż do tego stopnia, że można ich pomylić. 

 

W tej rozmowie bez słów w pełni realizuje się emancypacja barokowej muzycznej mowy uczuć. Carl Philipp Emanuela Bach, będąc jednym z fundatorów nowej stylistyki muzycznej, jest jednocześnie epigonem epoki minionej wydobywając z niej to co najcenniejsze i najpiękniejsze.

 

 

Georg Friedrich Händel (1685–1759), Sonata B-dur HWV 388

Andante

Allegro

Larghetto

Allegro

 

Anonim (XVI w.),  Chodzony – Goniony

 

Carl Philipp Emanuel Bach (1714 - 1788), Sonata "Sanguineus et Melancholicus" H. 579, Wq. 161/1

Allegretto - Presto

Adagio

Allegro

 

Joseph Bodin de Boismortier (1682–1765), Sonata VIa, D-dur

Largo

Allegro

Larghetto

Allegro

 

Georg Philipp Telemann (1681–1767), Sonata IV, TWV 42

Soave

Vivace

Grave

Presto

Zespół muzyki dawnej Le Passioni dell’Anima specjalizuje się w stylowym wykonawstwie europejskiej muzyki XVII i XVIII. Tworzy go grupa muzyków, którzy wspólną pracę rozpoczęli jeszcze w okresie studiów w Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Artyści kształcili się pod kierunkiem wybitnych pedagogów w kraju, jak również za granicą, podczas studiów i kursów mistrzowskich poświęconych wykonawstwu muzyki dawnej.

 

Nazwa zespołu nawiązuje do traktatu Kartezjusza („Namiętności duszy”), który mówi: „(...) ludzie, których uczucia najbardziej mogą wzruszyć, są zdolni do największego zakosztowania słodyczy w tym życiu (...)” To zdanie, będące jednocześnie wyrazem ducha epoki baroku, określa kierunek muzycznych poszukiwań zespołu.