SYMPOZJUM / Anioł pod mikroskopem. Badania fizyko-chemiczne malowideł nubijskich
27 czerwca 2016, godz. 10.00–18.30
sympozjum naukowe
Organizatorami sympozjum są Instytut Archeologii i Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych Uniwersytetu Warszawskiego ̶ Interdyscyplinarne Laboratorium Badań Archeometrycznych Uniwersytetu Warszawskiego, Muzeum Narodowe w Warszawie oraz Fundacja Przyjaciół Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Program konferencji do pobrania (PDF)
Kultura chrześcijańskich królestw nubijskich, Nobadii, Makurii i Alwa, rozwijała się w środkowej Dolinie Nilu pomiędzy VI a XIV wiekiem. Ich spuścizna znana jest w Polsce głównie dzięki wspaniałym malowidłom z Faras, które można podziwiać w Muzeum Narodowym w Warszawie. Od blisko 50 lat fascynują one badaczy swoim unikalnym stylem i ikonografią, ale jak dotąd ich materialna strona nie została systematycznie przebadana.
Dzięki pozyskaniu finansowania Narodowego Centrum Nauki na realizację projektu “Technologia malarstwa nubijskiego: historia rodzaje konserwacja” (nr. 2011/01/D/HS3/06119), po raz pierwszy zebrano i przebadano próbki z prawie wszystkich odkrytych malowideł nubijskich. Przy tej okazji zespół specjalistów z Uniwersytetu Warszawskiego, Muzeum Narodowego i Politechniki Warszawskiej nawiązał kontakty z badaczami z the Getty Conservation Institute w Los Angeles, Kunsthistorisches Museum w Wiedniu, Istituto di Metodologie Chimiche di Consiglio Nazionale delle Ricerche i Uniwersytet Sapienza w Rzymie czy Czeska Akademia Nauk.
Wyniki okazały się nadzwyczaj bogate. Warsztat malarzy nubijskich, uważany dotychczas za nieco prowincjonalny, reprezentował najwyższą jakość i kunszt. Z początku malarze bazowali na wielowiekowej tradycji lokalnej, lecz wraz z przybyłą na te tereny z Bizancjum wiarą chrześcijańską pojawiły się również nowe źródła wiedzy, a także materiałów malarskich. Wraz z rozkwitem królestwa Makurii zaczęto używać coraz lepszych pigmentów pochodzących zapewne zarówno z pobliskiego Egiptu, jak i z terenów Bliskiego Wschodu. Badania wykazały, że władcy mogli pozwolić sobie nawet na sprowadzanie najdroższego, obok cesarskiej purpury, pigmentu świata – lapis lazuli.
Podsumowanie ponad czterech lat badań jest okazją do zaproszenia specjalistów z innych ośrodków badających malowidła nubijskie oraz zaprezentowania wyników projektu.
-----
PROGRAM SYMPOZJUM
27 czerwca 2016, Muzeum Narodowe w Warszawie
Anioł pod mikroskopem. Badania fizyko-chemiczne malowideł nubijskich
10.00–10.20
powitanie
10.20–10.40
Dobrochna Zielińska / Instytut Archeologii, Uniwersytet Warszawski
“Nubian wall–painting. Outline of past salvage projects and chemical research”
10.40–11.00
Loredana Sist / Egittologia presso la facoltà di Filosofia Lettere Scienze Umanistiche e Studi Orientali, Universita Sapienza, Roma
"The paintings from the church of Sonqi Tino. story of a rescue”
11.00–11.20
Barbara Wagner / Centrum Nauk Biologiczno–Chemicznych Uniwersytetu Warszawskiego,
Interdyscyplinarne Laboratorium Badań Archeometrycznych
“Short introduction to chemical investigations. challenges and limitations from the beginning”
11.20–11.35
przerwa
11.35–11.55
Olga Syta / Centrum Nauk Biologiczno–Chemicznych Uniwersytetu Warszawskiego,
Interdyscyplinarne Laboratorium Badań Archeometrycznych
Grażyna Zofia Żukowska / Wydział Chemiczny Politechniki Warszawskiej
Barbara Wagner / Centrum Nauk Biologiczno–Chemicznych Uniwersytetu Warszawskiego, Interdyscyplinarne Laboratorium Badań Archeometrycznych
"What have been found in samples – analytical approach to interdisciplinary Nubian wall paintings project”
11.55–12.15
Katharina Uhlir / Kunsthistorisches Museum Wien Conservation Science Department
"Scientific Investigations of Fragments of Painted Decoration from the Church in Nag' el–Scheima”
12.15–12.35
Petr Svora, Sylwia Svorová Pawełkowicz / Institute of Inorganic Chemistry of the Academy of Sciences of the Czech Republic
“Nubian plasters – SEM analysis”
12.35–13.00
dyskusja
13.00–14.30
przerwa
14.30–15.00
Noemi Proietti, Valeria Di Tullio/ Laboratorio di Risonanza Magnetica "Annalaura Segre”
Istituto di Metodologie Chimiche, Consiglio Nazionale delle Ricerche,Area della Ricerca di Roma 1
“A Multi–Analytical Study of Deteached Mural Paintings Belonging to the Pictorial Cyle of The Nubian Church of Sonqi Tino”
15.00–15.20
Michał Łukomski/ the Getty Conservation Institute
"Analysis of the state of preservation of paintings from Faras using interferometric methods. a path to rational strategies for collection care”
15.20–15.40
Dobrochna Zielińska/ Instytut Archeologii, Uniwersytet Warszawski
"Results of chemical analyses in a cultural context.”
15.40–16.10
dyskusja
16.10–18.30
sesja posterowa
Pozostałe wydarzenia miesiąca
URODZINY MISTRZÓW / Władysław Ślewiński – 160. rocznica urodzin
godz. 17.00 spotkanie z Renatą Higersberger „Ty, Ślewiński, nie powinieneś wychodzić ze swojej ciemnej gamy” – miał doradzić polskiemu artyście Paul Gauguin....
AKADEMIA POLSKIEGO FILMU / Danton, reż. Andrzej Wajda / wykład dr. Marcina...
godz. 17.00 pokaz filmu Danton i wykład dr. Marcina Marona w ramach cyklu projekcji i spotkań poświęconych malarskim inspiracjom w twórczości Andrzeja Wajdy...
MAMY W MUZEUM / Katarzyna Kobro i Maria Jarema
godz. 11.00 spotkanie z Moniką Miżołębską Wiek XX – czas awangardy. Mnogość kierunków, poszukiwań i teorii charakteryzuje sztukę XX wieku. Bohaterkami spotkania...
GALERIA SZTUKI XIX WIEKU / W cieniu rogalińskich dębów. Fascynacje i inspiracje...
godz. 18.00 wykład Piotra Pawła Czyża Wyczółkowski był artystą, dla którego nie istniały tematy niegodne jego sztuki. W portretach znanych osobistości, obrazach...
SPOTKANIA CZWARTKOWE NA WYSTAWIE / Fotograficzna kronika budowy
godz. 19.30 spotkanie z Jackiem Dehnelem Tematem spotkania będzie historia budowy muzeum i ludzi zaangażowanych w jego powstanie, opowiedziana przez pryzmat zachowanych...
WARSZTATY DLA NAUCZYCIELI I EDUKATORÓW / Opowiadanie historii
godz. 16.00 warsztaty z Karoliną Zalewską Warsztaty poświęcone są polskiemu malarstwu historycznemu. To próba odpowiedzi na pytanie, jakie wydarzenia historyczne...
WYKŁAD NIEDZIELNY / Dom dla sztuki. Gmach Muzeum Narodowego w Warszawie
godz. 12.00 wykład Karoliny Zalewskiej Jedni zachwycają się prostotą architektury, inni zarzucają monumentalizm. Jaki naprawdę jest gmach Muzeum Narodowego w...
OPROWADZANIE KURATORSKIE / Brescia. Renesans na północy Włoch
godz. 18.15 spotkanie z kuratorką wystawy Joanną Kilian brak miejsc, listy uczestników są już kompletne Wystawa Brescia. Renesans na północy Włoch zorganizowana w...
MUZEALNE WTORKI / Figuracja lat 80-tych XX wieku. Włodzimierz Pawlak
godz. 13.00 wykład Magdaleny Marczak-Cerońskiej W latach 80-tych malarstwo Włodzimierza Pawlaka wyrażało bunt i niezgodę młodego pokolenia na otaczajacą ich rzeczywistość. Zawsze...
MUZEALNE WTORKI / Ewa Partum – performance to nasza broń kobieca
godz. 14.30 wykład Katarzyny Janus-Borkowskiej Ewa Partum to jedna z pionierek polskiej sztuki feministycznej. W niektórych pracach z okresu PRL-u zestawiała swoje nagie...
AKADEMIA POLSKIEGO FILMU / Tatarak, reż. Andrzej Wajda / wykład dr Agnieszki...
godz. 17.00 pokaz filmu Tatarak i wykład dr Agnieszki Morstin w ramach cyklu projekcji i spotkań poświęconych malarskim inspiracjom w twórczości...
MAMY W MUZEUM / Oblicza miłości
godz. 11.00 spotkanie z Karoliną Zalewską Miłość bywa frywolna, namiętna, niespełniona i tragiczna. Dla licznych artystów była natchnieniem. Dlatego z galeryjnych...
WARSZTATY DLA OSÓB NIEWIDOMYCH / Architektura modernizmu
godz. 17.00 Spotkanie z wykorzystaniem audiodeskrypcji i ćwiczeń dotykowych. Wystawa Marzenie i rzeczywistość poświęcona budowie siedziby Muzeum Narodowego to okazja do bliższego...
WYKŁADY CZWARTKOWE / Tryptyk warszawski, czyli Stefan Starzyński i Muzeum...
godz. 18.00 wykład Grzegorza Piątka To dzięki Stefanowi Starzyńskiemu, komisarycznemu prezydentowi stolicy, udało się sfinalizować budowę gmachu Muzeum Narodowego w...
SPOTKANIA CZWARTKOWE NA WYSTAWIE / Jak powstawała ekspozycja „Brescia. Renesans...
godz. 19.30 spotkanie z Wojciechem Cicheckim, współpracownikiem projektanta wystawy Borysa Kudlički Oprawa plastyczna wystawy Brescia. Renesans na północy...
RENESANSOWE NIEDZIELE / ABC renesansu
godz. 11.00 warsztaty dla rodzin z dziećmi 5–12 lat Zamienimy się w podróżników odkrywców szukających na obrazach renesansowych Włoch ukrytych zagadek i...
RENESANSOWE NIEDZIELE / Mistrzowie północnowłoskiego renesansu
godz. 12.00 wykład Przemysława Głowackiego Wyjątkowa okazja do podziwiania dzieł najsłynniejszych artystów włoskiego renesansu – Tycjana, Lotta, Moroniego i Rafaela....
RENESANSOWE NIEDZIELE / W poszukiwaniu artystycznego ideału
godz. 14.00 oprowadzanie tematyczne po wystawie czasowej Odszukanie idealnych proporcji ludzkiego ciała i zasad budowy harmonijnej kompozycji dzieła sztuki był istotnym...
KONCERT / Warszawski Chór Chłopięcy i Stockholm Gosskor
godz. 18.00 koncert Warszawskiego Chóru Chłopięcego i Stockholm Gosskor Koncert w Warszawskim Muzeum Narodowym i wizyta Stockholm Gosskor w Warszawie jest częścią...
MUZEALNE WTORKI / Figuracja lat 80-tych XX wieku. Ryszard Grzyb
godz. 13.00 wykład Magdaleny Marczak-Cerońskiej Malarstwo Ryszarda Grzyba charakteryzują ostre i intensywne kolory, wyrazisty kontur i pełna ekspresji linia. Z lat 80-tych...
MUZEALNE WTORKI / Żelki, kości, klocki Lego
godz. 14.30 wykład Katarzyny Janus-Borkowskiej Pod koniec XIX wieku artyści zdali sobie sprawę, że aby iść zgodnie z duchem czasu muszą sięgnąć po nowoczesne środki wyrazu. W...
UCHO GMACHU. Koncerty muzyki współczesnej w MNW / BERJOZKELE w Galerii Sztuki...
godz. 20.00 koncert zespołu MICROMELANCOLIÉ w Galerii Sztuki XX i XXI Wieku BERJOZKELE (Sejny) to projekt muzyczny reinterpretujący, w nowoczesny sposób, tradycyjne...
MAMY W MUZEUM / Katarzyna Kobro i Maria Jarema
godz. 11.00 spotkanie z Moniką Miżołębską Wiek XX – czas awangardy. Mnogość kierunków, poszukiwań i teorii charakteryzuje sztukę XX wieku. Bohaterkami spotkania...
WYKŁADY CZWARTKOWE / Nowe gmachy nowego państwa
godz. 18.00 wykład prof. Waldemara Baraniewskiego Polityka władz rosyjskich w XIX wieku spowodowała, że w chwili odzyskania niepodległości Warszawa pozbawiona była...
CZWARTKOWE SPOTKANIA NA WYSTAWIE / Tkaniny na obrazach mistrzów...
godz. 19.30 spotkanie z Ewą Mianowską i Moniką Janisz Malarze włoscy XVI wieku z upodobaniem prezentowali na swoich obrazach piękne tkaniny, a oddawane z precyzją aksamity,...
WAKACYJNA GRA MUZEALNA / Raz, dwa, trzy, warszawiakiem jesteś Ty
18 czerwca – 4 września wakacyjna rodzinna gra międzymuzealna W zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie znajduje się prawie milion eksponatów. Nie wszystkie można...
MUZEUM „NA SWOIM” – W 78. ROCZNICĘ OTWARCIA / Gmach MNW – przytłaczający czy...
godz. 13.00 i godz. 15.00 zwiedzanie wystawy i spacer architektoniczny Już w czasie budowy wzbudzał kontrowersje. I wzbudza je do dziś. Podejmiemy dyskusję ze stereotypem ,...
MUZEUM „NA SWOIM” / Tajemnice gmachu – spacer po zakątkach Muzeum
godz. 21.00, 21.30, 22.00 spacer po zakątkach Muzeum W związku z wystawą Marzenie i Rzeczywistość. Gmach Muzeum Narodowego w Warszawie odkryjemy niektóre z sekretów...
MUZEUM „NA SWOIM” – W 78. ROCZNICĘ OTWARCIA / Muzeum – zrób to sam! /...
godz. 11.00 warsztaty dla rodzin z dziećmi 5–12 lat Jak powinno wyglądać idealne muzeum? Co powinno się w nim znaleźć? Rysunki i makiety pokazywane na wystawie...
WYKŁAD NIEDZIELNY / Dom dla sztuki. Gmach Muzeum Narodowego w Warszawie
godz. 12.00 wykład Małgorzaty Marszałł Jedni zachwycają się prostotą architektury, inni zarzucają monumentalizm. Jaki naprawdę jest gmach Muzeum Narodowego w...
MUZEUM „NA SWOIM” – W 78. ROCZNICĘ OTWARCIA / Komórki do wynajęcia /...
godz. 16.00 spacer po Warszawie śladem Muzeum / Jacek Dehnel Uwaga! Zmiana daty spotkania z 18 na 19 czerwca Na przeprowadzkę do własnej, stałej siedziby Muzeum czekało...
MUZEALNE WTORKI / Od ciszy sielanki do potęgi żywiołu, czyli o pejzażu...
godz. 13.00 wykład Barbary Tichy Zainteresowania pejzażystów pierwszej połowy XIX wieku oscylowały wokół zróżnicowanych tendencji. Fascynowało ich piękno...
MUZEALNE WTORKI / Realistyczny, impresjonistyczny czy symboliczny? Pejzaż w...
godz. 13.00 wykład Katarzyny Janus Borkowskiej Jednym z pierwszych polskich artystów, w którego dorobku znaczącą rolę ogrywa pejzaż jako samodzielny temat malarski,...
MAMY W MUZEUM / Oblicza miłości
godz. 11.00 spotkanie z Karoliną Zalewską Miłość bywa frywolna, namiętna, niespełniona i tragiczna. Dla licznych artystów była natchnieniem. Dlatego z galeryjnych...
WYKŁAD CZWARTKOWY / Sofonisba – artystka w czasach renesansu
godz. 18.00 wykład Joanny Kilian Sofonisba Anguissola była jedną z najbardziej znanych kobiet artystek. Imię otrzymała na cześć Sofonisby z Kartaginy, jednej ze słynnych...
SPOTKANIA CZWARTKOWE NA WYSTAWIE / Jak powstawała wystawa?
godz. 19.30 spotkanie z Wojciechem Cicheckim Wystawa „Marzenie i rzeczywistość” różni się od ekspozycji zazwyczaj pokazywanych w Muzeum Narodowym. Kulisy...
URODZINY MISTRZÓW / Jan Stanisławski – 156. rocznica urodzin
godz. 17.00 spotkanie z Karoliną Zalewską Choć ukończył studia matematyczne, prawdziwą jego pasją stało się malarstwo. Dzięki pobytowi w Paryżu poznał założenia impresjonizmu,...
WYKŁAD NIEDZIELNY / Mistrzowie północnowłoskiego renesansu
godz. 12.00 wykład Karoliny Zalewskiej Wyjątkowa okazja do podziwiania dzieł najsłynniejszych artystów włoskiego renesansu – Tycjana, Lotta, Moroniego i...
NIEDZIELNE OPROWADZANIE PO WYSTAWIE / Brescia. Renesans na północy Włoch
godz. 14.00 Zapraszamy na zwiedzanie wystawy z przewodnikiem. zbiórka przed wejściem na wystawę / bilet wstępu na wystawę / liczba miejsc ograniczona / ok. 50...
SYMPOZJUM / Anioł pod mikroskopem. Badania fizyko-chemiczne malowideł...
27 czerwca 2016, godz. 10.00–18.30 sympozjum naukowe Organizatorami sympozjum są Instytut Archeologii i Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych Uniwersytetu...
MUZEALNE WTORKI / Kości zostały rzucone, czyli polska sztuka konceptualna
godz. 14.30 wykład Katarzyny Janus-Borkowskiej Sztuka konceptualna, która pojawiła się pod koniec lat 60-tych, stanowi jaskrawy kontrast wobec sztuki prezentowanej w...
MUZEALNE WTORKI / Bitwa o „Bitwę pod Grunwaldem” – wojenne losy obrazu Jana...
godz. 13.00 wykład Barbary Tichy Wojna to zawsze bezlitosny czas dla dzieł sztuki. Jednak obraz Jana Matejki Bitwa pod Grunwaldem był w czasie II wojny światowej...
WAKACJE W MUZEUM / Moje Muzeum
godz. 12.00 Muzeum Narodowe w Warszawie powstało w 1862 roku. Od tamtego czasu wiele się w nim wydarzyło. Poznamy ciekawą historię tej instytucji kultury, odpowiemy na...
KONCERT / Il Quartetto di Liuti da Milano
godz. 18.15 Około 1490 roku Ottaviano Petrucci z Fossombrone osiadł w Wenecji, gdzie doża udzielił mu przywileju drukowania utworów muzycznych. Zaledwie...
WAKACJE W MUZEUM / Muzeum z widokiem na las
godz. 12.00 Pejzaże to obrazy przedstawiające krajobrazy, widoki natury bądź miasta. Artyści wiernie kopiowali odwiedzane przez siebie miejsca lub dodawali fantastyczne elementy...
WARSZTATY DLA OSÓB NIEWIDOMYCH / O renesansowych materiach, futrach i fakturach
godz. 16.00 Spotkanie z wykorzystaniem audiodeskrypcji, muzyki i ćwiczeń dotykowych. zbiórka w holu głównym / wstęp wolny / ok. 60 min Osoby...
WYKŁADY CZWARTKOWE / Z Krakowskiego na Podwale. Wędrówki Muzeum po...
godz. 18.00 wykład Anny Masłowskiej Opowieść o dziejach Muzeum przez pryzmat pierwszych siedzib instytucji. Prelegentka przybliży wielokrotnie zmieniające się lokalizacje...