Projekcja filmów z cyklu „Dzieła utracone”
godz. 18.00
pokaz 3 filmów połączony z dyskusją oraz oprowadzaniem
Cykl filmów „Dzieła utracone” został zrealizowany przez Wytwórnię Filmów Dokumentalnych i Fabularnych w Warszawie z dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w latach 2022–23. Składają się na niego 4 filmy w reżyserii Agnieszki Trzos: „Gitara”, „Diana”, „Portret mężczyzny”, „Autoportret”, 3 filmy w reżyserii Pawła Wróbla: „Walka postu z karnawałem”, „Dirk Bouts. Dyptyk”, „Salzburska kolekcja zoologiczna”, a także film w reżyserii Tomasza Jeziorowskiego: „Lucas Cranach. Opłakiwanie Chrystusa”.
Podczas pokazu w Muzeum Narodowym w Warszawie zaprezentowane zostaną 3 filmy w reżyserii Agnieszki Trzos: „Diana”, „Autoportret” i „Portret mężczyzny”, opowiadające historie obiektów uznawanych za polskie straty wojenne, zaginionych z polskich muzeów w czasie ostatniej wojny. Rzeźba „Diana” dłuta Jeana-Antoine’a Houdona z kolekcji króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w Pałacu na Wodzie w Łazienkach Królewskich w Warszawie oraz obraz z Muzeum Narodowego w Warszawie „Portret młodego mężczyzny w peruce” namalowany przez Krzysztofa Lubienieckiego zostały odzyskane w ostatnich latach dzięki działaniom restytucyjnym resortu kultury. „Autoportret” Jacka Malczewskiego należy do grupy ponad 516 tysięcy dzieł sztuki poszukiwanych przez Polskę na całym świecie od zakończenia II wojny światowej. Popularyzacja tematyki strat wojennych, opowiadanie historii obiektów utraconych, pokazywanie zakończonych sukcesem spraw restytucyjnych wyraźnie przyczynia się do odnajdywania i odzyskiwania kolejnych poszukiwanych zabytków.
Pokazowi filmów będzie towarzyszyło spotkanie z reżyserką Agnieszką Trzos, amerykańskimi bohaterami filmu „Portret mężczyzny” (Robert Wittmann, Janis Bobb ), Ewą Ziembińską – kuratorką Muzeum Rzeźby w Królikarni oraz przedstawicielami Departamentu Restytucji Dóbr Kultury MKiDN i Wytwórni Filmów Dokumentalnych i Fabularnych w Warszawie.
Prezentowane filmy:
„Diana”, reż. Agnieszka Trzos, Polska, 2022, ©WFDiF | 20’04” (rzeźba Jeana A. Houdona)
Tematem filmu są dzieje rzeźby „Diana” dłuta Jeana A. Houdona, która znajduje się w Pałacu na Wodzie w Łazienkach Królewskich.
Stanisław August przedstawia swojemu dworowi popiersie Diany - nowy nabytek do jego kolekcji dzieł sztuki.
W planie współczesnym opowiedziane są dzieje odzyskania przez polskie władze zrabowanego podczas wojny popiersia, które odnalazło się w ofercie wiedeńskiego domu aukcyjnego.
„Portret mężczyzny”, reż. Agnieszka Trzos, Polska, 2022, ©WFDiF | 28’14” (obraz Krzysztofa Lubienieckiego)
Historia odnalezienia przez po
lskie władze, przy wydatnej pomocy FBI, zarabowanego przez Niemców, obrazu pędzla Krzysztofa Lubienieckiego. Opowieść rozgrywa się w dwóch planach czasowych – współcześnie i w roku 1728, kiedy to Lubieniecki przygotowuje się do namalowania obrazu.
„Autoportret”, reż. Agnieszka Trzos, Polska, 2022, © WFDiF | 21’47” (obraz Jacka Malczewskiego)
„Autoportret” Jacek Malczewski malował w czasie, gdy jego małżeństwo przechodziło kryzys. Malarz przeżywał wtedy romans z Marią Balową, którą także uwiecznił w kilku swoich obrazach. Film ukazuje malarza w tym właśnie okresie, gdy zdaje on sobie sprawę, że jest na życiowym zakręcie.
Termin: piątek, 22 marca, godz. 18.00
Miejsce zbiórki: kino MUZ
Dla kogo: młodzież, dorośli, seniorzy
Zasady udziału: bezpłatne wejściówki dostępne w kasie MNW oraz on-line od 12 marca 2024 r
Dostępność wydarzenia: brak barier architektonicznych
W czasie pokazu obecni będą Robert Wittmann z żoną oraz Janis Bobb – amerykańscy bohaterowie filmu „Portret mężczyzny”.
W 2009 r. prowadząc badania genealogiczne swojej rodziny i badając historię swego ojca, Robert Wittmann natrafił na dokumenty, listy i slajdy, z czasów, gdy jego ojciec służył jako żołnierz 42. Dywizji Tęcza w Europie w maju 1944 roku i był zakwaterowany w Zamku Fischhorn w Austrii, który naziści uczynili składnicą dzieł sztuki zrabowanych z okupowanych krajów. Na zeskanowanych slajdach Robert Wittmann rozpoznał pewne obiekty, które znajdowały się w jego domu rodzinnym, gdy był małym chłopcem. Szczególną uwagę zwrócił na obraz przedstawiający mężczyznę w peruce, który pamiętał z dzieciństwa. W jednym z zachowanych listów do żony, ojciec Roberta Wittmanna pisał, że wysyła do domu skrzynię. Wśród dokumentów znajdowała się także fotografia ojca Roberta Wittmanna jako żołnierza, pozującego w Zamku Fischhorn na tle ściany z wiszącym na niej obrazem z wizerunkiem mężczyzny w peruce. Robert Wittmann odnalazł również slajd ukazujący odwrocie obrazu z naklejką, na której znajdował się napis „Muzeum Narodowe w Warszawie”. Szukając dalej w Internecie natrafił na zdjęcie obrazu na stronie MNW oraz informację, że dzieło jest stratą wojenną poszukiwaną przez Państwo Polskie. Wiedząc, że obraz był w posiadaniu jego ojca od lat 40. do lat 70., gdy ojciec zmarł, Robert Wittmann skontaktował się z Ambasadą RP w Waszyngtonie i poinformował o swoim odkryciu. Ustalił również, że w latach 80. druga żona jego ojca sprzedała obraz przez pośrednika. Dzięki pomocy FBI, udało się odnaleźć kolejnych właścicieli obrazu – Janis i Johna Bobbów. Kolekcjonowali oni sztukę barokową i nabyli obraz nieświadomi jego pochodzenia. Naklejka Muzeum Narodowego w Warszawie, która pierwotnie znajdowała się na odwrociu obrazu, została usunięta przez pośrednika w handlu dziełami sztuki, aby zatrzeć proweniencję dzieła. Po zapoznaniu się z historią obrazu, Janis i John Bobb zdecydowali o jego zwrocie do zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie.
___
Ilustracja: Krzysztof Lubieniecki, Portret młodego mężczyzny w peruce, 1728. Zobacz obiekt w Cyfrowym MNW.