NOWE EPIFANIE | GORZKIE ŻALE / Premiera spektaklu „Lament” w reż. Tomasza Cyza
godz. 19.30
premiera spektaklu „Lament” w reż. Tomasza Cyza
w ramach Festiwalu Nowe Epifanie / Gorzkie Żale
3 marca w ramach Wielkopostnego Festiwalu Nowe Epifanie / Gorzkie Żale w Muzeum Narodowym w Warszawie pokazany zostanie premierowy spektakl sztuki średniowiecznej „Lament”. Widowisko z pogranicza teatru i muzyki w reż. Tomasza Cyza, na podstawie poematu średniowiecznego włoskiego mistyka Iacopone da Todi „Il Pianto della Madonna” („Lament Madonny”) oraz fragmentów „Stabat Mater” Karola Szymanowskiego. Wystąpią m.in.: Dorota Segda i Agata Zubel.
Hol Główny / bilety wyprzedane, brak miejsc
W spektaklu T. Cyza słowa XIII-wiecznego włoskiego poety, zderzone z surową fakturą XX-wiecznego „chłopskiego requiem” Szymanowskiego, dopełnia wielkoformatowa projekcja średniowiecznych figur i obrazów w holu Muzeum Narodowego. Aktorka czyta Pianto della Madonna, śpiewaczki jak w tragedii greckiej, wykonują a capella frazy Stabat Mater, słuchacz-świadek patrzy na twarze Maryi i Jezusa.
Franciszkaninowi Iacopone da Todi (1230-1306) przypisywana jest również średniowieczna sekwencja Stabat Mater dolorosa, wyrażająca cierpienie i rozpacz Matki ukrzyżowanego Jezusa. Muzykę do niej skomponowali m. in. A. Dvořák, G. da Palestrina, G. B. Pergolesi, D. G. Scarlatti, F. Schubert, G. Verdi, A. Vivaldi. W liturgii Kościoła śpiewana jest w Wielkim Poście, a jej najstarszy polski przekład znany jest z kancjonału Walentego z Brzozowa (1554). Karolowi Szymanowskiego stała się szczególnie bliska po śmierci jego ukochanej siostrzenicy. Jego utwór na chór, orkiestrę i troje solistów należy do arcydzieł światowej muzyki pasyjnej – powstał w 1926 r. (prawykonanie 11-01-1929) i uznawany jest za najwybitniejsze dzieło polskiego kompozytora.
Natomiast napisany w języku włoskim „Lament” („Il pianto…”, znany też jako „Donna de Paradiso”, incipit) jest to poemat dramatyczny (tzw. lauda drammatica) o tematyce pasyjnej, rozpisany na trzy osoby: Jana Ewangelistę, Maryję i Jezusa. Matka wypowiada swoje myśli i uczucia w pierwszej osobie, a Jan komentuje to wydarzenie jako mistyk i teolog. Zarówno czas powstania i język etniczny, jak dojrzała forma tego utworu i jego dziękczynna wymowa, pozwalają porównać jego rolę w literaturze włoskiej do roli „Bogurodzicy” w polskiej (XIII w.), a „Stabat Mater” do późniejszego od niej „Lamentu świętokrzyskiego” (XV w.).
Scenariusz i reżyseria: Tomasz Cyz
Przekład: Jarosław Mikołajewski
Reżyseria światła: Ewa Garniec
Zdjęcia: Jacek Poremba
Występują: Dorota Segda, Przemysław Stippa, Urszula Kryger, Agata Zubel, Chór Centrum Myśli Jana Pawła II pod dyrekcją Jana Krutula.
Fotografie wykorzystane w spektaklu zostały wykonane w Galerii Sztuki Średniowiecznej Muzeum Narodowego w Warszawie.
FESTIWAL NOWE EPIFANIE / GORZKIE ŻALE
8. edycja Festiwalu Nowe Epifanie / Gorzkie Żale odbędzie się w Warszawie w okresie wielkopostnym w dniach 1 marca – 10 kwietnia. Ten interdyscyplinarny Festiwal odwołuje się do polskiej tradycji tego okresu, która stanowi źródło inspiracji filozoficznych, teologicznych, artystycznych i w komplementarny sposób umożliwia prezentację współczesnego, aktualnego spojrzenia artystów na tematykę pasyjną. Szczegółowy program na stronie internetowej noweepifanie.pl